كاربرد گستردة فعلِ آغازي و تقدّم فعل در تاريخ بيهقي بر اساس نظرية فرماليسم روسي

ابوالفضل بيهقي از نمودينگي فعل به لحاظ واژگاني و تقدّم و تأخّر فعل در بيان وقايع تاريخي استفاده مي كند تا بتواند ابتداي عملي يا حالتي را در زمان مشخّص درگذشته، بيان كند. از قابليّت هاي زبان در كاربرد فعل لحظه اي درساخت ماضي مطلق بهره مي گيرد. افعال ِآغازي، افعالي هستند كه بر شروع يك كار يا عملي دلالت مي كنند. صورتگرايان روس بر اين باورند كه زبان به دو صورت آشنايي زدايي مي شود؛ يا ناهنجاري در نحو زبان و يا آشنايي زدايي توسط علوم بديعي و بياني. بسامد بالاي فعل هاي آغازي و تقدّم آن ها در ايجاد بيان محتوا يكي از ويژگي هاي مهمّ تاريخ بيهقي است كه تا كنون به آن پرداخته نشده است. با توجّه به اين كه امروزه در زبان فارسي فقط نمودِ دستوري داريم، بسامد بالاي فعل هاي آغازي (نمود واژگاني) كه مربوط به معناي ذاتي فعل مي شود، به همراه مصدر يا اسم مصدر با حاصل مصدر، آغاز كار يا حالت را مي رساند كه در ديگر سوي، تقدّم و تأخّر فعل در صورت زبان، آشنايي زدايي مي كند و اين صورتگري كه چگونه موجب انتقال معنا و ادبيّت متن مي شود، موضوع را نو مي نمايد.