بازتاب معماري عصر غزنوي در تاريخ بيهقي

تاريخ بيهقي، آينة تمامنماي تاريخ، فرهنگ و اجتماع عصر غزنوي است. اگر چه از معماري دورۀ غزنوي آثار زيادي بر جاي نماندهاست ولي بيهقي در اثرش دورنمايي از معماري عصر خود را ارائه مي دهد كه مي توان بر مبناي همين اطلاعات و آگاهيها دربارۀ طرح و نقشۀ شهرها و خصوصيات معماري و شهرسازي اسلامي دورة غزنوي، اطلاعات سودمندي به دست آورد. نوشتار حاضر جستاري است در خصوص بازتاب معماري عصر غزنوي در آينة تاريخ بيهقي كه نويسنده در آن مي كوشد با نشان دادن ظرفيت هاي ادبي اين اثر در حوزة معماري، غبار از چهرة تاريخ بزدايد و بكوشد ارزش ادبيات را در گسترة فرهنگ بار ديگر به همگان نشان دهد. بيهقي فضاهاي معماري را براي مخاطبي كه ميداند شايد هيچگاه نتواند معماري عصر او را به چشم ببيند به گونهاي ترسيم ميكند كه خواننده بتواند آن فضاها را در برابر خود متصور شود و به عنوان جزئي از تاريخ با آن ارتباط برقرار كند. تاريخي كه بي گمان اگر با دقّت نظر و نكتهسنجي-هاي او عجين نبود با بناهايش به زوال مي كشيد و در گرداب زمان محو مي شد.