فاصلۀ زيبايي شناختي تاريخ بيهقي

در فرماليسم روسي، آشنايي زدايي و ايجاد ادبيّت در نوشته هاي داستاني، ماحصل تبديل فابولا(داستان) به سيوژت(پيرنگ) است؛ بدين معنا كه شكل غيرهنريِ بيان وقايع و گزارش آن ها بر روال نظم طبيعي و علّي از ميان رفته و با ريخته شدن مواد داستان در قالب نظامي تازه، روايتي هنري و خلّاق از وقايع به دست داده مي شود. در اين باره يكي از راهكارها، رعايت «فاصلۀ زيبايي شناختي» با رويدادهاست. فاصلۀ زيبايي شناختي يا فاصلۀ هنرمندانه كه با زاويۀ ديد پيوندي تنگاتنگ دارد، آن فاصلۀ مطلوبي است كه چشم انداز روايت برحسب كل يا جزء آن بنا مي شود. فاصلۀ زيبايي شناختي هم نويسنده را در بيان روايت ياري مي دهد و هم اين امكان را برايش فراهم مي آورد كه روايت خود را به گونه اي شكل دهد كه شخصيّت ها متّكي به خود باشند. در سطورِ پيش رو كه با هدف بازخواني تاريخ بيهقي به نگارش درآمده، از اين نظرگاه به تاريخ بيهقي نگريسته شدهاست كه ابوالفضل بيهقي خاصّه با «صحنه پردازي هاي فراخ منظر» و «صحنه-پردازي هاي نمايشي»، فاصلۀ زيبايي شناختي خود را با رويدادها به نحو مطلوبي حفظ نموده است. در تاريخ بيهقي، وقايعي كه براي بيان آن ها از صحنه هاي فراخ منظر استفاده شده است، اغلب با شرح و توصيف همراه اند. صحنه نمايشي معمولاً هنگام گفتگوها و ذكر جزئيات كاربرد دارد و در آن، زمان حوادث حتّي الامكان كوتاه و درهم فشرده گزارش مي شود. واژه هاي كليدي: