ارتباط راهبرد مقابله اي انطباقي تصوير بدن با تنيدگي، اضطراب و افسردگي دانشجويان دختر

هدف پژوهش: تصوير بدني يك بازنما ي دروني از ظاهر بيروني فرد در طول زندگي است. شواهد نشان مي‌دهد كه يكي از نگراني‌هاي دختران در سنين جواني، ظاهر جسماني و تصوير بدن آن‌ها مي‌باشد. دختران رتبه اجتماعيشان را به وسيله تصوير بدن و مقدار دوري و نزديكي خود به ويژگي‌هاي ارزش‌گذاري شده ارزيابي مي‌كنند. از آنجايي كه نارضايتي از بدن مي‌تواند پيامدها و مسائل جسماني و روانشناختي مختلفي را در پي داشته باشد، لذا هدف پژوهش حاضر بررسي ارتباط راهبرد مقابله‌اي انطباقي (مثبت) تصوير بدن با تنيدگي، افسردگي و اضطراب در دانشجويان دختر بود. روش و روند پژوهش: طرح پژوهش حاضر از نوع توصيفي_ همبستگي بود. جامعه آماري اين پژوهش شامل تمامي دانشجويان دختر دانشگاه يزد بود كه از اين بين تعداد 71 نفر به روش نمونه‌گيري در دسترس انتخاب شدند.در پژوهش حاضر به منظور جمع‌آوري داده‌ها، پرسشنامه‌هاي DASS21 و راهبردهاي مقابله‌اي تصوير بدن استفاده شد. پرسشنامه راهبرد مقابله اي تصوير بدن داراي 21 گويه و سه خرده مقياس ترميم ظاهر، اجتناب تجربه اي و پذيرش منطقي مثبت است و خرده مقياس پذيرش براي سنجش راهبرد مقابله اي مثبت استفاده شد. راهبرد پذيرش منطقي مثبت سومين خرده مقياس 5گويه اي است كه بر كاربرد خود مراقبتي مثبت يا خودگويي منطقي و پذيرش تجارب شخصي تاكيد مي‌كند. همبستگي با ساير متغيرهاي تصوير بدن نشان مي‌دهد كه اين پرسشنامه از روايي برخوردار است و براي ارزيابي پايايي از روش آلفاي كرونباخ استفاده شد. نتايج نشان داد ضريب پايايي پذيرش منطقي مثبت به روش آلفاي كرونباخ 70/0و به روش اسپيرمن و گاتمن به ترتيب 62/0 و 56/0است و اين نتايج بيانگر آن است كه اين پرسشنامه از پايايي و روايي مطلوبي برخوردار است. آزمون DASS21 ساخته لويباند و لويباند ( 1995) يك ابزار استاندارد كه روايي و پايايي آن قبلا توسط عاقبتي و مرادي پناه در ايران آزمون شده است (به نقل از عبادي،1387). اين پرسشنامه داراي 21 ماده شامل 8 ماده مربوط به افسردگي، 7 ماده اضطراب و 6 ماده استرس مي‌باشد. ارزش آلفاي آن براي افسردگي 70% براي اضطراب 66% و براي استرس 76% گزارش شده است. يافته ها: نتايج نشان مي‌دهد بين راهبرد مقابله اي انطباقي تصوير بدن با افسردگي رابطه منفي و معناداري وجود دارد(239/0-r=*) و(05/0P ). يافته‌هاي حاصل از اين پژوهش نشان داد اگرچه بين راهبرد مقابله‌اي انطباقي تصوير بدن با استرس (49/0-r=) و اضطراب (116/0-r=) ارتباط منفي وجود داشت، اما اين ارتباط معني دار نبود(05/0P ). نتايج: از آنجا كه ظاهر انسان بخشي از هويت و شخصيت انسان را تشكيل مي‌دهد اين ناهمخواني مي‌تواند پيامدهاي هيجاني و رواني و رفتاري براي زنان داشته و باعث ايجاد هيجاناتي مانند نااميدي، اضطراب، افسردگي، احساس گناه و شرم، بي اشتهايي عصبي، نگراني از وزن بدن، كاهش اعتمادبه نفس و اختلالات رواني گرديده و با رفتارهاي پرخطر، نظير فعاليت‌هاي خودآسيب رسان و حتي برنامه‌ريزي براي خودكشي همراه شود افرادي كه شرم از بدن را تجربه مي‌كنند، احتمالا بيشتر سعي كنند ظاهرشان را تغيير دهند يا از اطلاعات مرتبط با تصوير بدن خود اجتناب كنند، بنابراين ممكن است فرد در جهت ترميم ظاهر و با هدف كنترل و تغيير ظاهر به رفتارهايي نظير محدوديت‌هاي رژيم غذايي، پوشيدن لباس‌هاي گشاد يا رفتارهاي اجتنابي مانند وزن كردن مكرر يا پرهيز از وزن كردن، كناره‌گيري از موقعيت‌هاي اجتماعي كه در آنها وزن و ظاهر مهم است، مشغول شوند. با توجه به نتايج به دست آمده از پژوهش، احتمالا مكانيسم اثر راهبرد انطباقي تصوير بدن روي اضطراب، استرس و افسردگي متفاوت است و در اين زمينه نياز به پژوهش‌هاي بيشتري است.