شيوه‌‌هاي درآمدزايي باشگاه‌‌هاي حرفه‌‌اي ورزش ايران (با تأكيد بر رشته فوتبال)

هدف پژوهش: باشگاه مهم‌‌ترين، م‍ؤثرترين و بنيادي‌‌ترين نهاد ورزش كشور است. زيرا ورزشكار و مربي به‌عنوان مهم‌‌ترين و كليدي‌‌ترين عناصر ورزش در درون باشگاه تربيت شده و به بالندگي مي‌‌رسند. بنابراين براي سامان‌دهي ورزشكاران در دو بُعد سلامت‌‌محور و رقابت‌‌محور ورزش كه جنبه سلامت‌‌محور، عمومي‌‌تر و آماتورگونه مي‌‌باشد و جنبه رقابت‌‌محور بيشتر جنبه حرفه‌‌اي‌‌گري دارد، ايجاد و راه‌‌اندازي باشگاه‌‌هاي عمومي و باشگاه‌‌هاي حرفه‌‌اي و نظام‌‌مند كردن آنها بسيار حائز اهميت است. در اين تحقيق دنبال تطبيق شيوه هاي درآمدزايي باشگاه هاي حرفه ايي دنيا با ورزش ايران بوديم. روش و روند پژوهش: روش تحقيق حاضر توصيفي و از نوع پيمايشي است. جامعۀ آماري شامل باشگاه هاي حاضر در ليگ برتر فوتبال ايران است. براي جمع‌آوري اطلاعات از اسناد مالي باشگاه هاي معتبر در دنيا و همچنين اسناد مرتبط با شيوه هاي درآمدزايي باشگاه ها در داخل كشور به روش مطالعات كتابخانه‌ايي انجام شد كه به سه بخش كلي درآمد روز مسابقه، پخش زنده و بازرگاني تقسيم شد. يافته ها: شيوه‌هاي درآمدزايي باشگاه‌‌هاي حرفه‌‌اي ورزش ايران با تأكيد بر رشته فوتبال عبارتند از: برند و فعاليت‌‌هاي تجاري، حاميان مالي، حق پخش تلويزيوني، تبليغات، درآمد روز مسابقه، هواداران، كمك‌‌هاي دولت، كمك‌هاي اشخاص حقيقي و حقوقي و كمك‌‌هاي فدراسيون‌‌ها و سازمان‌هاي بين‌‌المللي ازجمله فيفا، AFC و... به‌عنوان ساير منابع درآمدزايي، صعود تيم‌‌هاي فوتبال باشگاه‌‌هاي ايران به ليگ قهرمانان فوتبال آسيا نيز يكي ديگر از منابع مهم درآمدزايي باشگاه‌‌ها مي‌‌تواند باشد كه صعود به مراحل بالاتر، عايدي بيشتري براي باشگاه خواهد داشت. ازسوي ديگر، يكي از رويكردهاي درآمدزايي و توسعه پايدار اقتصادي باشگاه‌‌ها در كشورهاي صاحب فوتبال، ثبت اين باشگاه‌‌ها به‌‌عنوان بنگاه‌‌هاي تجاري مانند شركت‌‌ها و مؤسسات تجاري ديگر است و نتايج نشان داد كه دولت، مهم‌ترين مانع در تجاري‌‌سازي باشگاه‌‌هاي ورزشي به‌ويژه باشگاه‌‌هاي فوتبال است. فقدان نظام مدون ساختاري و سازوكاري براي تحقق اين موارد مانع اصلي درآمدزايي و موجب عدم شفافيت در عوايد حاصله و منابع و مصارف مربوط و نارضايتي از وضع موجود شده است كه لازم است از سوي وزارت ورزش و جوانان به عنوان متولي اصلي ورزش كشور تا حصول نتيجه مطلوب پيگيري شود. نتايج: مهم‌ترين راهكارها و منابع درآمدزايي در باشگاه‌‌هاي حرفه‌‌اي ورزش ايران با تأكيد بر رشته فوتبال عبارتند از: فعاليت تجاري، هواداران، رسانه، تبليغات، درآمد روز مسابقه، حاميان مالي و ساير. 1- درآمد از طريق برند و فعاليت‌‌هاي تجاري در رأس منابع درآمدزايي باشگاه‌‌هاي حرفه‌‌اي ايران قرار دارد.2- حاميان مالي دومين منبع مهم درآمدزايي باشگاه‌‌ها هستند.3- رسانه به‌عنوان سومين منبع داراي پتانسيل درآمدزايي باشگاه‌‌ها قلمداد مي‌‌شود. 4- تبليغات نيز چهارمين منبع مهم درآمدزايي باشگاه‌‌هاي حرفه‌‌اي ايران است. 5- درآمد روز مسابقه به‌عنوان پنجمين منبع درآمدزايي باشگاه‌‌هاي حرفه‌‌اي شناخته شد.6- هواداران به‌عنوان ششمين منبع در تأمين مالي باشگاه‌‌ها مي‌‌توانند نقش مهمي ايفا كنند. 7- كمك‌‌هاي دولت، اشخاص حقيقي و حقوقي و كمك‌‌هاي مالي فدراسيون‌‌ها و سازمان‌هاي بين‌‌المللي ازجمله فيفا، AFC و... به‌عنوان ساير منابع درآمدزايي باشگاه‌‌هاي حرفه‌‌‌‌اي فوتبال قلمداد مي‌‌شود. 8- صعود تيم‌‌هاي فوتبال باشگاه‌‌هاي ايران به ليگ قهرمانان فوتبال آسيا نيز يكي ديگر از منابع مهم درآمدزايي باشگاه‌‌ها مي‌‌تواند باشد كه صعود به مراحل بالاتر، عايدي بيشتري براي باشگاه خواهد داشت. شيوه‌‌هاي درآمدزايي ارائه شده در اين گزارش مبتني‌بر دو بخش منابع درآمدي پايدار (موارد 1 تا 6) و ناپايدار (7 و 8) است و در جهت عملياتي كردن درآمدزايي آن حوزه، چالش‌‌ها و موانعي وجود دارد. به‌عنوان مثال مسئله درآمدهاي حاصل از پخش تلويزيوني چالش چندساله ورزش است، موضوع حقوق مالكيت معنوي مي‌‌تواند كمك شاياني به درآمدزايي از برند نمايد و تا زماني كه باشگاه‌‌ها ورزشگاه اختصاصي نداشته باشند، موضوع درآمدهاي حاصل از روز مسابقه و به‌ويژه درآمد بليت‌فروشي سخت محقق مي شود. موضوعي كه نيازمند ارائه بسته پيشنهادي تقنيني و سياستي و تدوين نظام ساختاري و سازوكاري مدون و مشخص براي اداره ورزش حرفه اي از سوي دولت در جهت رفع مسائل مربوط است.