مقايسه اثر پروتكل هاي مختلف تمرين ورزشي بر CD4/CD8 ،CD8 ،CD4 و IgA سِرم در موش هاي بزرگ آزمايشگاهي نر

هدف پژوهش: يكي از مزاياي فعاليت ورزشي منظم و مداوم ارتقاي عملكرد سيستم ايمني مي باشد. مطالعات نشان مي دهند كه فعاليت ورزشي باعث تغييرات فيزيولوژيكي قابل ملاحظه اي در دستگاه دفاعي بدن شده و ساز و كارهاي ايمني و فيزيولوژيكي را فعال مي كند، اما انتخاب روش و شدت مناسب تمرين ورزشي از اهميت بالايي برخوردار است. از مهم ترين شاخص هاي پيش گوي تحريك دستگاه ايمني مي توان به CD4(Cell differentiation 4) ،CD8(Cell differentiation 8) و IgA (Immunoglobulin A) اشاره كرد. مطالعه حاضر با هدف مقايسه اثر پروتكل هاي مختلف تمرين ورزشي بر CD4 ، CD8 ، CD4/CD8 و IgA سِرم در موش هاي بزرگ آزمايشگاهي نر انجام شد. روش و روند پژوهش: تحقيق حاضر در يك طرح پنج گروهي توسعه اي-تجربي با مدل حيواني و به شكل پس آزمون و با كنترل متغيرهاي آزمايشي تحقيقات انجام شد. براي نيل به هدف پژوهش حاضر ، تعداد 40 سر موش بزرگ آزمايشگاهي نر با ميانگين وزني 15/52±23/ 253 گرم و ميانگين سني 1±5/7 هفته خريداري شدند. بعد از خريداري موش ها به مدت يك هفته در آزمايشگاه براي سازگاري با محيط قرار گرفتند و سپس به طور تصادفي در پنج گروه هشت سري : تمرين هوازي در آب، تمرين نردبان مقاومتي، تمرين دويدن استقامتي بر روي نوار گردان، شم و كنترل تقسيم شدند. كليه مراحل مطابق با توافق نامه هلسينكي(2009) انجام گرديد. پروتكل اصلي تمرين هوازي در آب شامل هشت هفته تمرين اجباري در استخر مخصوص موش-هاي بزرگ آزمايشگاهي با تواتر 5 روز متوالي در هفته در آب با دماي 2±32 درجه سانتي گراد و به شكل عمودي بود كه از هفته اول براي زمان 30 دقيقه آغاز و تا هفته هشتم به 60 دقيقه مي رسيد. پروتكل اصلي تمرين نردبان مقاومتي ، بالا رفتن اجباري از نردبان 1 متري با شيب 85 درجه و تعداد 34 پله كه به فاصله 2 سانتي متري از هم قرار داشتند، براي مدت 8 هفته ، با تواتر 3 روز غير متوالي و در 1 نوبت با 8 تكرار و فاصله استراحتي 2 دقيقه بين تكرارها بود(2). پروتكل اصلي تمرين دويدن استقامتي شامل هشت هفته تمرين دويدن اجباري روي نوارگردان با تواتر 5 روز متوالي با شدت 60 تا 70 درصد سرعت اوج دويدن موش ها براي مدت 30 تا 60 دقيقه بود(3). 48 ساعت بعد از آخرين جلسه تمرين ، موش ها در 12 ساعت ناشتايي با استفاده از CO2 بيهوش و خون گيري به صورت بسته و به طور مستقيم از قلب انجام شد. براي اندازه گيري ماركرهاي CD4 و CD8 از روش فلوسايتومتري و براي اندازه گيري شاخص IgA از روش الايزا استفاده شد. براي تجزيه و تحليل داده ها از آزمون هاي شاپيروويلك ، تي استيودنت همبسته ، تحليل واريانس يك راهه و آزمون تعقيبي توكي با استفاده از نرم افزار SPSS ويرايش22 استفاده شد. سطح معناداري براي همه آزمون ها 05/0P≤بود. يافته ها : به دنبال هشت هفته تمرين ورزشي، متغير شاخص لي(0001/0P=) براي گروه تمرين هوازي در آب كاهش معنادار و متغيرهاي يك تكرار بيشينه(0001/0P=) و سرعت اوج(0001/0P=) به ترتيب براي گروه هاي نردبان مقاومتي و دويدن استقامتي به طور معناداري افزايش يافت. نتايج آزمون تحليل واريانس يك راهي براي تعيين تاثير هشت هفته تمرين هوازي در آب ، تمرين نردبان مقاومتي و دويدن استقامتي ، تاثير معنا دار آن ها را بر شاخص هاي CD8 (007/0P=) ، IgA سِرم (0001/0P=) و نسبت CD4 به CD8 (0001/0P=) نسبت به گروه كنترل نشان داد. اما هشت هفته تمرين هوازي در آب ، نردبان مقاومتي و دويدن-استقامتي هيچ تاثير معنا داري بر شاخص CD4 نسبت به گروه كنترل نداشت (394/0P=) . نتايج آزمون تعقيبي توكي نشان داد كه تمرين هوازي در آب باعث افزايش معنادار درصد سلول هاي CD8 نسبت به گروه كنترل (011/0P=) و شم تمرين (023/0P=) مي شود. هشت هفته تمرين نردبان مقاومتي و دويدن استقامتي هر دو باعث افزايش غير معنادار در شاخص CD8 نسبت به گروه كنترل و شم تمرين گرديد(05/0P ). همچنين در شاخص CD4/CD8 ، هر سه روش تمرين ورزشي باعث كاهش معنادار اين نسبت در مقايسه با گروه كنترل و شم تمرين گرديد(05/0P )، اما اين كاهش در مورد روش تمرين هوازي در آب با توجه به افزايش معنادار CD8 و كاهش غير معنادار CD4 نسبت به روش تمرين نردبان مقاومتي(001/0P=) و روش تمرين دويدن استقامتي(002/0P=) بيشتر و معنادار بود. همچنين هشت هفته تمرين دويدن استقامتي بيشتر از تمرين هوازي در آب باعث كاهش معنادار IgA سِرم مي شود(021/0P=). نتايج: فعاليت ورزشي احتمالا از طريق افزايش برون ده قلبي ، جريان خون ريوي ، رها شدن كاتكولامين ها و همچنين فعال شدن دستگاه سمپاتيك مي تواند باعث حاشيه زدايي لنفوسيت ها به خصوص سلول هاي كشنده طبيعي ، CD8 ، سلول هاي B و كمترين ميزان آن كه CD4 است ، به درون خون شود. اين تفاوت را در توزيع متفاوت گيرنده هاي سمپاتيك-آدرنرژيك كه بيشتر در سلول هاي كشنده طبيعي و CD8 و كمتر در سلول هاي B و نهايتا CD4 وجود دارند، مي توان جستجو كرد. در مجموع يافته هاي اين پژوهش نشان داد كه تمرينات ورزشي شديد و اجباري مي توانند عملكرد سيستم ايمني را كاهش دهند و تمرين دويدن استقامتي بيشتر از تمرين هوازي در آب و تمرين هوازي در آب بيشتر از تمرين مقاومتي اين عملكرد ها را كاهش مي-دهند. با اين وجود انجام تحقيقات بيشتر در اين مورد ضروري است.