‌‌‌‌تحليل گفتمان انتقادي سروده ي «خبز و حشيش و قمر»؛ ‌بر اساس رويكرد نورمن فركلاف

‌تحليل گفتمان به عنوان روشي براي تحليل متن، صرفاً با عناصر نحوي تشكيل-دهنده ي جمله سروكار ندارد بلكه به بررسي عوامل بيرون از متن يعني بافت موقعيتي، فرهنگي و اجتماعي مي پردازد. جستار حاضر با تأكيد بر تحليل گفتمان انتقادي نورمن فركلاف به چگونگي انعكاس مهم ترين مسائل و مشكلات جامعه عربي در زمان نزار قباني پرداخته و رابطه ي مستقيم سروده ي«خبز و حشيش و قمر» به عنوان متن و جامعه در سه سطح توصيف و تفسير و تبيين را مورد بررسي قرار داده است. اعتراض به اوضاع سياسي اجتماعي جامعه، وصف پريشان حالي شرايط اقتصادي مردم در زمان اشغال كشور توسط صهيونيست ها از برجسته ترين مضامين مطرح شده در اين سروده مي باشد كه شاعر با ديدي انتقادي به آن ها پرداخته است. ضرورت اين جستار از آن جهت است كه امروزه با وجود كاربرد گسترده ي شعر سياسي و اجتماعي به ندرت از منظر تحليل گفتمان انتقادي به آن پرداخته شده است. اين پژوهش با روش توصيفي تحليلي در پي پاسخگويي به اين پرسش است كه ساختار اجتماعي سياسي عصر نزار قباني چگونه در اشعارش انعكاس يافته است؟ برخي از يافته هاي برجسته ي اين پژوهش را ‌مي توان اينگونه بيان داشت كه اوضاع سياسي اجتماعي ‌و خصوصا اشغال كشور و تأثيرات زيانبار آن بر زندگي مردم كه شاعر در زمان زندگي خود شاهد آن بوده است، در اشعار قباني از جمله اين سروده بسيار تأثير گذاشته است.