واكاوي دوگانه وجه و صداي راوي در رمان «بريد الليل» هدي بركات

شيوۀ روايت گري و نحوۀ انتقال مضمون از جمله عناصري است كه در عصر حاضر، مورد توجۀ بسياري از صاحب نظران و منتقدان حوزۀ رمان قرار گرفته است، به گونه اي كه اين افراد، در مقام مقايسه با درون مايه و محتواي رمان، شيوۀ روايتگري را در جايگاه بالاتري نشانده اند؛ از اين رو رمان نويسان معاصر به هنگام آفرينش آثار خويش، به اين عنصر اهتمام ويژه اي ورزيده اند. از جمله اين نويسندگان، هدي بركات، نويسندۀ لبناني-تبار است كه در پرداخت عنصر مذكور در رمان «بريد الليل» خويش، دقت نظر فراواني را به خرج داده است. پژوهش حاضر بر آن است تا به شيوۀ تحليل محتوا و با كمك نظريۀ روايي ژرار ژنت، نظريه پرداز فرانسوي، به بررسي دو مؤلفۀ روايي «وجه» و «صداي راوي» در رمان مذكور بپردازد. بررسي ها نشان از آن داشت كه: نويسندۀ اين رمان جهت ارائۀ پيرنگ دلخواه خويش، بيشتر از راوي اول شخص و كانوني گر دروني و كانوني-شده هاي دروني و بيروني بهره جسته است و براي كاستن فاصلۀ بين قصه و روايت، سبك روايي اول شخص را برگزيده و بدين طريق مخاطب را به شكل مستقيم در جريان افكار و حالات روحي-رواني شخصيت ها قرار داده است. كاركرد اين مؤلفه هاي روايي عبارتند از: افزايش ميزان حقيقت مانندي اثر، بالا بردن قدرت تأثيرگذاري آن، كمك به خلق شخصيت هاي پرسناژ، فائق آمدن بر محدوديت هاي گونۀ روايتي اول شخص، همراه ساختن مخاطب با سير داستان و تبديل خواننده از خواننده اي منفعل به خواننده اي كنشگر.