بازخواني تصوير شخصيت ابن الرومي؛ با رويكرد نقد روان‌شناختي عقاد

نقد روان‌شناختي به بررسي اثر ادبي، از منظر ويژگي هاي روحي هنرمند، به قصد كشف عناصر خودآگاه و ناخودآگاه روان او مي‌پردازد. رواج اين شيوه نقدي در ادبيات معاصر، زواياي پنهاني از آثار ادبي را آشكار كرده است. ايــن پژوهش، با روش توصيفي-تحليلي، تصوير شخصيت ابن الرومي بر اساس نقد روان شناختي عباس محمود عقاد را بازخواني نموده، كوشيده به اين پرسش پاسخ گويد كه عقاد با استناد به شعر ابن الرومي، چگونه تصويري از شخصيت وي ترسيم كرده است. نتائج پژوهش گوياي آن است كه ابن الرومي، به گزارش اشعارش، گرفتار يك تضاد دروني و نگراني دائمي از محيط ناخوشايند زندگي بوده است. منشأ اين پريشان حالي او كه با از دست دادن عزيزانش روز به روز رو به افزايش بوده، او را گرفتار عدم اعتماد به نفس، احساس سوءظن و بدگماني، عارضه عصبي نموده است اين حالت روان نژندي او، با خشم و نفرت ناشي از ظلم و اجحافي كه در حقش شده، وي را در نهايت به گوشه گيري در زندگي گرفتار كرده است. اين ويژگي روحي، شعر او را در ميان شاعران هم عصرش متمايز نموده، در تصاوير شعري او نازك خيالي ها دور از ذهن فراواني يافت مي شود كه در شعر عصر عباسي پديده-اي كم نظير است. به باور عقاد اين تصاوير شعري منحصر به فرد او، ناشي از حس توهم و وسواس موجود در روان اوست كه مانند انسان هاي دچار وسواس، شعرش را بارها و بارها دستكاري مي كند و دگرگون مي سازد تا در نهايت قبول خاطرش افتد.