بررسي فرآيند توليد معني در نهج‌البلاغه با تكيه بر نظريه آميزه‌هاي معنايي؛ مطالعه موردي: متون مرتبط با بني اميه

نظريه آميزه‌هاي معنايي، يكي از رويكردهاي نوين تحليل زبان است كه به تشريح چگونگي ساخت معنا مي‌پردازد. اين نظريه ريشه در تئوري‌هاي استعاره شناختي و فضاهاي ذهني دارد. از تركيب فضاهاي ذهني، شبكه‌هاي مفهومي ساخته مي‌شود. پژوهش حاضر، در نظر دارد با تكيه بر رويكرد تحليل زباني و با استفاده از نظريه آميزه‌هاي معنايي و نيز از رهگذر مطالعه منابع كتابخانه‌اي به تبيين فرآيند توليد معنا در زبان نهج البلاغه بپردازد. داده‌هاي مقاله مبتني بر 17 متن از نهج‌البلاغه است كه بازتاب‌دهنده رفتار بني‌اميه و واكنش‌هاي اجتماع نسبت به آن‌ها مي‌باشد. نتايج بحث، بيانگر آن است كه در نهج البلاغه آميزه‌هاي معنايي بر اساس پنج شبكه مفهومي تك جهتي مبتني بر نقش و ارزش، آينه‌اي مبتني بر فضاهاي قرينه، تك ميداني مبتني استعاره شناختي، دو دامنه مبتني بر ورودي‌هاي متفاوت و گاه ناسازگار‌ و چند ميداني مبتني بر كاربست چندين شبكه مفهومي به وجود آمده است. شايان بيان است، در پژوهش حاضر عناصر پيوندساز هويت، فضا، تغيير، جزء-كل، همانندي و تضاد در فشرده‌سازي فضاهاي ذهني شبكه‌هاي معنايي نقش دارند. عالي‌ترين سطح زبان كنايه است كه در نهج‌البلاغه بيشترين بسامد را دارا است. آميزه‌هاي مفهومي مبتني بر كنايه داراي چندين فضاي ورودي است.