بررسي تطبيقي دين گريزي در آثار ابوالعلا معري و صادق هدايت بر اساس مكتب اسلاوي (اروپاي شرقي)

دوران زندگي ابوالعلاء دوران عدم ثبات سياسي و اجتماعي بوده و روزگار بيماري ديني و اخلاقي محسوب مي شد..صادق هدايت با عصري همزمان شده بود كه بدترين شرايط سياسي و اجتماعي و فرهنگي را دارا بود جنگ جهاني اول و دوم و حضور ارتش متفقين در ايران و شكست مشروطيت در اين دوران شرايطي را به وجود آورد كه نويسندگان روشنفكر از جمله صادق هدايت دچار نوميدي و مخالف مذهب شدند. دين گريزي در آثار هر دو شاعر ديده مي شود در اين پژوهش با تكيه بر مكتب اسلاوي (اروپاي شرقي) مؤلفه هاي دين گريزي را در نوشته هاي هر دو مورد بررسي قرار داديم كه داراي تفاوت هاي و شبهاهت هايي هستند.شباهت ها در مولفه هاي دين گريزي درآثار ابوالعلا معري و صادق هدايت شامل:عدم اعتقاد به غيب و ماوراي طبيعي و معاد و رستاخيز ، وجود الگوي ديني خطا كار و عدم اعتقاد به مذاهب و اديان الهي است . در دين گريزي تفاوت هايي با يكديگر دارند ؛ابوالعلاء هيچگاه منكر وجود خداوند نبود ولي صادق هدايت اعتقادي به خدا ندارد و خالقي براي جهان متصور نيست. هدايت دين و مذهب را عامل فقر و بدبختي مردم مي داند. و معتقد است احكام ديني خرافات و ساخته ي بشر مي باشد. اما ابوالعلاء مردم را به انجام احكام ديني دعوت مي كند و سعادت انسان را در گرو انجام احكام ديني مي داند. ابوالعلاء پيامبر اسلام و خاندان او را دوست دارد و آن ها را مدح كرده است ولي صادق هدايت با لحني هتاكانه و از روي تمسخر از پيامبر و اهل بيت در نوشته هايش سخن گفته است .در نهايت ابوالعلاء از شك و سرگرداني در دين رهايي مي يابد و اشعاري سروده كه نشان دهنده حسن ايمان و اعتقاد اوست ولي صادق هدايت تا پايان عمر خود به ستيز با دين ادامه داد و نتوانست به زندگي اش رنگ و بوي الهي ببخشد.