عشق و ويژگي هاي آن از منظر ابن فارض و عطّار

عشق از منظر عمومي آن در ادب عرفاني مادۀ المواد و خميرمايۀ هستي است كه بي آن روند حيات موجودات و به ويژه انسان ها معنايي نخواهد داشت و از رويكرد خاصّ آن در عرفان و بخصوص ديدگاه عرفاي بزرگي چون عطار و ابن فارض، مرحله اي است كه سالك بايد براي قدم گذاردن بدان، شايستگي و سزاواري هايي را كسب كند. مسئلۀ محوري مقالۀ كنوني، چگونگي مواجهۀ عطار و ابن فارض با مقولۀ عشق، عاشق و معشوق است و اينكه چه خصوصياتي را در هر مورد مدّ نظر داشته، افكار و انديشه هاي ايشان چه قرابت ها و بعضاً تفاوت هايي دارد. يافته هاي پژوهش حاكي از آن است كه عطار و ابن فارض به واسطۀ بهره مندي از آبشخور قرآن و روايات و پيشينۀ عرفان عملي اسلام تا ميزان بسياري در رويّۀ فكري شان در خصوص عشق، وحدت نظر دارند و اختلافات بروز يافته نيز گاهي متاثر از فضاي اجتماعي و انديشگي محل حيات شان دارد. اهمّ مشتركات بحث در مضاميني چون ازليّت عشق، سختي هاي آن، دردِ عشق، شب زنده داري عاشق، ملامت شدن عاشق، عجز عاشق از شناخت حق، الطاف و عناياتِ معشوق و تجلي معشوق در عالم هستي ديده مي شود. پژوهش حاضر با تكيّه به روش كتابخانه اي و تحليل و توصيف محتواي كيفي و مبتني بر شيوۀ آمريكايي ادبيات تطبيقي انجام شده است. جامعۀ آماري پژوهش بر اساس منطق الطير و مصيبت نامۀ عطار و ديوان ابن فارض است.