تحليل روان‌شناسانه شخصيت بهمن در بهمن‌نامه و شاهنامه از ديدگاه آلفرد آدلر

آلفرد آدلر يكي از شاخص ترين شاگردان فرويد بود كه با جدايي از وي مكتب روان‌شناسي فردنگر را بنيان نهاد. طبق نگرش او محيط، خودپنداره و اهداف در سبك زندگي اشخاص نقش بسزايي دارند و بر همين اساس روان‌شناسي خود را بر چند اصل عقده حقارت، سبك زندگي، برتري‌جويي، خودآگاهي و غايت‌نگري بنا نهاد. در پژوهش حاضر، شخصيت بهمن در بهمن‌نامه و شاهنامه از اين منظر مورد بررسي قرار گرفت تا مشخص گردد بهمن از ديدگاه آدلر چه شخصيتي دارد و دلايل انتقام‌جويي و برخي رفتارهاي غيرمنطقي او چيست؟ نتايج پژوهش نشان مي دهد واكنش‌هاي بهمن هنگام رسيدن به قدرت، جزء متشكله ساختمان شخصيت و سبك زندگي او نيست، بلكه اين واكنش ها اهداف، باورها و اصول اخلاقي بهمن را شكل مي دهند. همچنين محيط و فرهنگ، نقش بسيار چشمگيري در زندگي وي داشته است. او شخصيتي سفيد، سياه و خاكستري ندارد، از ديدگاه آدلر بيماري است كه برخي ويژگي‌هاي روان‌رنجوران در وي ديده مي‌شود. بهمن در جايگاه پادشاه و همسر به خاطر آسيب‌هاي عاطفي و رواني، دچار عارضه هايي چون نااميدي، سرخوردگي، بدگماني، بي‌اعتمادي و ترس و حقارت شده و براي رهايي از اين احساسات، خودكامگي، ستيزه‌جويي و سلطه‌‌طلبي پيشه كرده است كه خاطرات شخصي و جمعي نيز در اين روند بي تأثير نبوده است. اما بهمن در نيمه دوم عمر خود و در نقطه‌اي از مسير زندگي و هنگام حركت به سوي دخمه‌ها، به وسيله الواح و رؤيا دچار تحول شده و در مسير خودآگاهي قدم مي گذارد.