بررسي پرسشگري زنان در داستان‌هاي تفسيري و تأثير آن بر چهرۀ اجتماعي زنان در گفتمان شريعت (مطالعه موردي سه تفسير روض‌الجنان، جلاءالاذهان و منهج‌الصادقين)

مسئلۀ اين مقاله، بررسي حضور اجتماعي زنان و پرسشگري آنان در مواجهه با گفتمان است. در اين پژوهش روايت‌هاي داستاني سه تفسير فارسي و شيعي روض‌الجنان، جلاءالاذهان و منهج‌الصادقين پيكرۀ متني را تشكيل مي‌دهد. اين مقاله تلاش مي‌كند با استفاده از روش تحليل محتواي كيفي و از طريق بررسي نحوۀ بازنمايي زنان در داستان‌هاي تفسيري، تأثير پرسشگري زنان را بر چهرۀ اجتماعي اين گروه نشان دهد. اين مقاله، پرسشگري زنان را در داستان‌هاي تفسيري مدنظر قرار داده‌ است و قصد دارد به اين پرسش‌ها پاسخ دهد كه پرسشگري زنان حول محور چه موضوعاتي است و چگونه پرسشگري زنان در تثبيت و تقويت نقش اجتماعي زنان در گفتمان شريعت اثرگذار بوده است. پرسش در اين داستان‌ها، خود به‌نوعي يك كنش اعتراضي است. اغلب اين پرسش‌ها به چالش برابري با مردان يا اعتراض به موقعيت‌ و پاداش‌هاي نابرابر در مقايسه با مردان مربوط است. موضوع پرسشگري زنان شامل پرسش از احكام زنان، پرسش از حقوق و پاداش برابر با مردان و روابط زناشويي و ارتباط خانوادگي است. پرسشگري زنان در درجۀ اول نشان مي‌دهد كه اين جنس، تلاش كرده است جايگاه خود را در نظام ارزشي تازه پيدا كند. تكرار اين كنشگري نشانۀ آن است كه تلاش زنان در تعيين نسبتشان با گفتمان شريعت تازه، از سوي دال‌هاي مركزي اين گفتمان، يعني وحي و رسول(ص)، بي‌پاسخ و ابتر نمانده است و در نمونه‌هاي متعددي منجر به نزول آيه شده است. پرسش‌هاي زنان از اين منظر كه نسبت زنان و موقعيت اجتماعي آن دوره را به تصوير مي‌كشد، ارزشمند و مهم است.