پديدآورندگان :
آقاعليخاني مجيد maghaalikhani@modares.ac.ir گروه زراعت دانشگاه تربيت مدرس. , بشيري عليرضا گروه زراعت دانشگاه تربيت مدرس. , احمدوند گودرز گروه زراعت دانشگاه بوعلي سينا
كليدواژه :
انگل مطلق , تخليه بانك بذر , تله غيرميزبان , تناوب زراعي , كنترل غيرشيميايي
چكيده فارسي :
براي بررسي كارايي گياهان تله، در كنترل گل جاليز آفتابگردان ) Orobanche cumana ( دو آزمايش گلداني در شهرستان سنقر در سال 1399 انجام شد. ابتدا 15 گياه تله )ارزن مرواريدي، ذرت، سورگوم، كنجد، خلر، كلزا، ماشك گل-خوشه اي، گوار، لوبيا چشم بلبلي، تاج خروس علوفه اي، گندم، جو، شبدر سفيد، يونجه و كتان( از نظرتوانايي تحريك جوان هزني انتحاري بذر گل جاليز در آزمايشي در قالب طرح كاملا تصادفي با پنج تكرار بررسي شدند. براي ايجاد يكنواختي و اطمينان از حضور بذر انگل در هر گلدان، مقدار 200 ميلي گرم بذر گل جاليز آفتابگردان به خاك هر گلدان اضافه شد. گياهان تله در تاريخ 1399/2/23 كشت و هشتاد روز بعد برداشت شدند. سپس نيمه بالايي خاك گلدان ها كه در صورت عدم كارآيي گياه تله حاوي بذرهاي گل جاليز مي باشند داخل گلدان هاي پلاستيكي ريخته شد تا با كشت آفتابگردان )توده محلي سنقر( در آزمايش دوم، رويش احتمالي انگل در حضور ميزبان پس از يك دوره رويش گياه تله ارزيابي شود. علاوه بر اين در دو تيمار شاهد )با و بدون آلودگي مصنوعي به بذر گل جاليز( نيز آفتابگردان كشت شد. سه ماه بعد بوته هاي آفتابگردان و هر نوع اندام رويشي گل جاليز در هر تيمار برداشت و وزن خشك آنها تعيين شد. آزمايش اول نشان داد كه در هيچيك از گلدان هاي گياهان تله گياهچه يا گره آلودگي گل جاليز مشاهده نشد. به عبارتي تمامي گياهان مورد بررسي نقش گياه تله را ايفا كرده اند.يافته هاي بخش دوم آزمايش نيز حاكي از آن است كه وزن خشك ساقه و ريشه آفتابگردان بعد از تناوب با گياهان تله در سطح احتمال 1% و وزن خشك كل گل جاليز در سطح 5% اختلاف آماري معني دار داشتند. از آنجا كه دو تيمار گندم و جو توانستند بعد از تيمار شاهد بدون گل جاليز كمترين آلودگي را در كشت بعدي خود )آفتابگردان( ايجاد كنند كشاورزان ميتوانند با تكراركشت گندم و جو گامي موثر در حذف بذر گل جاليز از بانك بذر خاك بردارند.
چكيده لاتين :
In order to assess the effectiveness of trap crops for sunflower broomrape (Orobanche cumana) control, two pot experiments were conducted in Songhor city in 2020. First, 15 trap crops (pearl millet, corn, sorghum, sesame, grasspea, oilseed rape, hairy vetch, guar, cowpea, forage amaranth, wheat, barley, white clover, alfalfa and flax) were investigated for their ability to induce suicidal germination of broomrape seeds in a completely randomized design with five replications. To ensure uniformity and the presence of parasite seeds in each pot, 200 mg of broomrape seeds were added to the soil of each pot. The seeds of the trap plants were planted on 13 May 2020 and harvested eighty days later. Then, the top half of the soil in the pots, in case the trap crops were not effective, was transferred into plastic pots to evaluate the possible growth of parasite in the presence of the host i.e., sunflower (local ecotype of Songhor) in the second experiment, after a period of trap crop growth . In addition, two control treatments (with and without artificial use of broomrape seeds) were also cultivated. Three months later, the sunflower plants and each type of vegetative organ of the broomrape in each treatment were harvested and their dry weight was determined. The results showed that no broomrape seedling or nodes were observed. In other words, all the 15 crops have played the role of a trap plant. The findings of the second experiment also indicated that the root and stem dry weight of sunflower, after rotation with trap plants, and the dry weight of broomrape had a statistically significant difference at the level of 1% and 5% probability, respectively.
