ارزيابي كيفيت آبهاي سطحي با استفاده از شاخص زيستي EPT (مطالعه موردي رودخانه زرين گل گلستان و چشمه كيله تنكابن)

شناخت و بررسي كمي و كيفي منابع آبي يكي از عوامل اساسي اعمال مديريت مناسب و اولويت بندي در نوع كاربري از اين منابع محدود مي باشد . به منظور ارزيابي كيفي ﺁﺏ ﺭﻭﺩﺧﺎﻧﻪ ﺯﺭﻳﻦ گل(استان گلستان) ﺑﺮﺍﺳﺎﺱ ﺑﺰﺭگ ﺑﻲ مهرگان كفزي، 9 ايستگاه ﻣﻄﺎﻟﻌﺎﺗﻲ ﺩﺭ ﻣﺴﻴﺮ ﺣﺪﻭﺩ ۲۲كﻴﻠﻮﻣﺘﺮﻱ ﺭﻭﺩﺧﺎﻧﻪ ﺍﻧﺘﺨﺎﺏ ﻭ نمونه برداري از كﻔﺰﻳﺎﻥ در فواصل 45 روزه و در يك دوره يكساله ۱۳۸۸‐ ۱۳۸۹ ﺗﻮﺳﻂ دستگاه ﺳﻮﺭﺑﺮ با 9 تكرار در هر ايستگاه انجام گرديد. و ﺁﻧﺎﻟﻴﺰ ﺩﺍﺩﻩ ﺗﻮﺳﻂ ﺷﺎﺧﺺ ﺯﻳﺴﺘﻲ ﻫﺎﻱ ﺑﺮﺭﺳﻲ شد. ﻧﺘﺎﻳﺞ ﻧﺸﺎﻥ ﺩﺍﺩ كه ﺑﻴﻦ ايستگاههاي نمونه برداري ،شاخص EPT اختلاف معني داري داشته اند ارزيابي ها نشان داد در ايستگاههاي 2 و 5 كه در پايين دست مزارع پرورش ماهي قرار دارند و پساب مزارع وارد رودخانه مي شود كيفيت آب تغيير يافته و تنوع و درصد فراواني خانواده هاي حساس به آلودگي كاهش و گروههاي مقاوم افزايش يافته است.بنابراين مي توان بيان كرد استفاده از بزرگ بي مهرگان كفزي به عنوان شاخص زيستي براي ارزيابي كيفيت آب روش مطلوب مي باشد. رودخانه چشمه كيله تنكابن و سر شاخه هاي آن به عنوان يك منطقه استراتژيك و حساس شيلاتي از نيم قرن گذشته مطرح بوده است..به منظور بررسي كيفيت آب رودخانه چشمه كيله با استفاده از جوامع درشت بي مهرگان كفزي در سال 1389-1390 در چهار ايستگاه و طي 12 نوبت نمونه برداري با سوربر سطح 0.1 متر مربع صورت گرفت. بررسي ها نشان داد كه حداقل ميانگين شاخص EPT متعلق به ايستگاه 4 و حداكثر آن متعلق به استگاه 1 مي باشد.شاخص EPT بيان كنده وجود اختلاف معني دار بين ايستگاهها در سطح احتمال 5 درصد( P 0.05 ) مي باشد.بر طبق نتايج بدست آمده مشخص شد كه تغييرات و استرسهاي موجود در مسير رودخانه بخصوص پساب مناطق مسكوني در تركيب جمعيت كفزيان ايجاد تغيير نموده و درصد فراواني گروههاي مقاوم افزايش يافته و از مقدار گروههاي حساس به طور نسبي كاسته شده است.نوع مقاله تحقيقي و برگرفته از بررسهاي ( الهام مير رسولي،رسول قرباني،فاطمه عباسي،روح اله عباسپور،حسن حسن زاده،حميد رضا عليزاده ثابت،مسعود هدايتي فرد،جواد مسگران كريمي)مي باشد. به منظور تجزيه و تحليل آماري از نرم افزار SPSS و Excel و جهت تعيين شاخص تنوع زيستي از Primer 6 استفاده شد از آزمون كلموگراف اسميرنوف براي نرمال بودن داده ها و ازطريق آزمون لون، همگني واريانس ها مورد بررسي قرارگرفت و به روش Z-score استاندارد شدند..براي ارزيابي موقعيت محل مورد مطالعه از موقعيت ياب GPS و براي بررسي همبستگي بين شاخص زيستي از آزمون اسپيرمن، استفاده شد. به منظور بررسي اختلاف معني داري بين داده هاي مورد نظر از آناليز واريانس يكطرفه و از آزمون كروسكال واليس در در سطح معني داري 05/0 p استفاده شد. به منظوربررسي اختلاف شاخص هاي زيستي موردمطالعه ازتجزيه واريانس يكطرفه(One-Way ANOVA)و آزمون تعقيبي دانكن(Duncan)در سطح01/0و05/0و آزمونT استفاده شد.