توسعه اجتهاد ضرورت تحول دانش تربيت

در جامعه‌اي كه فرهنگ عمومي آن بيشترين تأثير را از فرهنگ ديني پذيرفته و نظام سياسي حاكم بر آن نيز از صبغه ديني ـ اسلامي برخوردار است، مطالعات ديني در حوزه‌هاي مختلف با حيات مادّي و معنوي جامعه ارتباطي مستقيم پيدا مي‌كند. از اين‌رو، اهتمام بيش از پيش ‌به چگونگي و كارآمد‌سازي اين مطالعات در راستاي نياز‌هاي معرفتي روزافزون جامعه اهميّت فراوان دارد و آشنايي با متون ديني و روش مطالعه آن‌ها بسيار ضروري است. شرايط نوين جامعه اقتضاء مي‌كند براي نيل به شكوفايي هرچه بيش‌تر در علوم انساني اسلامي، نوآوري در شيوه‌هاي جديد پژوهش ديني، خط‌مشي اصولي كليه پژوهشگران اين عرصه قرار گيرد. اين مهم با توجه به ابعاد گوناگون گزاره‌هاي ديني ميسر خواهد شد. نگارنده در اينجا با هدف تبيين توسعه اجتهاد به منظور بازنمايي ظرفيت بالقوه و بالفعل متون ديني در دانش تعليم و تربيت، بررسي‌هاي خود را آغاز مي‌كند. بررسي اول نمونه‌هايي از اجتهاد توسعه‌يافته را در گزاره‌هاي ديني با قابليت نظريه‌پردازي تربيتي ارائه مي‌دهد. بررسي دوم با روش نوين اجتهادي به كشف صورت‌هاي بياني در گزاره‌هاي ديني و كاربرد آن‌ها در دانش تعليم و تربيت مي‌پردازد. اين تحقيق، در بررسي‌هاي خود از روش اسنادي و توصيفي ـ تحليلي بهره برده است. نتايج اين پژوهش بيانگر اين بود كه متون ديني از ظرفيت‌هاي پنهاني در تحوّل علوم انساني و به طور خاص در دانش تعليم و تربيت برخوردار است كه مي‌تواند از طريق توسعه روش‌هاي اجتهادي به فعليت بگرايد.