اصول و روش هاي تربيت سياسي با تأكيد بر روابط خارجي

جامعه انساني ناگزير از داشتن حكومت است، تا به فعّاليت هاي اجتماعي، اقتصادي، فرهنگي و ... در جامعه سر و سامان داده و حاكم بر اجراي قوانين در درون جامعه باشد. حكومت تنظيم كننده روابط بين ملّت ها و سياست هاي برون مرزي است امّا بدون ارتباط با مردم ميسّر نيست. تربيت سياسي به اين معناست كه افراد جامعه طوري رشد داده شوند كه اولاً در جهت تحقّق و برپايي حكومت مبتني بر اسلام تلاش كنند و ثانياً پس از تحقّق چنين حكومتي، بهترين عضو سياسي آن جامعه براي تحقّق آرمان ها و اهداف مشروع حكومتي باشند و داراي قدرت تجزيه و تحليل مسائل سياسي داخلي و خارجي و نفي سلطه ظالمانه. اين پژوهش به دنبال پاسخ اين سؤال هست كه؛ شهروندان مسلمان و همچنين دولت هاي اسلامي يا به تعبير كلان‌تر امّت اسلامي در روابط خارجي خود بايد چگونه باشند؟ اصول رشد و شكوفايي سياسي در روابط خارجي چيست؟ چه روش هايي براي رسيدن به تربيت سياسي مطلوب بايد مدّنظر باشد؟ در اين پژوهش با روش توصيفي تحليلي به بررسي اصول و روش هاي تربيت سياسي بر مبناي روابط خارجي در آيات يكم تا نهم سوره ممتحنه با توجّه به اهمّ تفاسير شيعه و سنّي و آموزه هاي فقه سياسي در دو روش 1- تبيين احكام و اصول فقهي تربيت سياسي و 2- تحليل فقه با رويكرد سياسي پرداخته شده است. نتايج و يافته هاي پژوهش نشان مي دهد كه اصول بر مباني استوار هستند و آيات قرآن و همچنين سيره نبوي در معاهدات، نامه ها و غيره در زمينه ايجاد رابطه با جوامع ديگر و غير مسلمانان نشان از به رسميّت شناخته شدن اين مبنا در اسلام دارد مانند آيه «وَ لَنْ يَجْعَلَ اللَّهُ لِلْكافِرِينَ عَلَي الْمُؤْمِنِينَ سَبِيلاً» كه مي گويد اسلام دين ارتباط است امّا براي اين ارتباطات حدود گذاشته است و همچنين اصول برگرفته از آيات آغازين سوره ممتحنه در مبناي روابط خارجي عبارت است از: اصل اسوه پذيري در روابط، پرهيز از از دوستي و اعتماد به دشمنان خدا، عدم اعتماد به دشمن با تدبير هوشمندانه و مدبّرانه، عدم ترجيح منافع شخصي بر مصالح جامعه اسلامي، همراهي معنويّت و سياست در روابط خارجي، اصل جذب و جلب در روابط خارجي. روش هاي برگرفته از اين اصول و متون ديني و علمي غالباً روش هاي شناختي و اعطاي بينش و تقويت خردگرايي است كه در كنار روش هاي رفتاري مانند عبرت گرفتن، مدارا نمودن، اسوه گزيني به كار گرفته مي شود.