ارزيابي كيفيت آب سد مهاباد با استفاده از شاخص IRWQI

مقدمه و هدف: مديريت بهينه منابع آبي به ويژه منابع آب شيرين، جزو مهمترين استراتژي هاي مديريتي هر كشور محسوب مي-شود. يكي از مهمترين مسائل در بهره برداري از منابع آبي، كنترل كيفيت اين منابع است كه در غير اين صورت، پيامدهاي غير قابل انتظاري را در بخش هاي مصارف آشاميدني، صنعت و كشاورزي ايجاد خواهد كرد. شاخص كيفي IRWQISC (Iran water quality index for surface water resources-conventional parameters)، شاخص كيفيت آب ملي ايران است كه پارامترهاي مورد بررسي در اين شاخص عبارتند از: ميزان اكسيژن محلول، اكسيژن مورد نياز بيوشيميايي (5BOD)، اكسيژن مورد نياز شيميايي (COD)، فسفات كلي، نيتريت، نيترات، آمونيوم، كدورت، pH، سختي كل، هدايت الكتريكي و شمارش كلي فرم هاي مدفوعي. اين شاخص، كيفيت آب سد را در محدوده بين 1 تا 100 طبقه بندي مي كند و امكان مقايسه كيفيت آن را در مناطق مختلف، فراهم مي نمايد. هدف از اين تحقيق ، مطالعه و ارزيابي كيفي آب سد مهاباد براي اولين بار با استفاده از شاخص IRWQIsc در يك دوره يك ساله و در 5 ايستگاه مختلف بود و سطح كيفيت آب اين رودخانه از نظر شرب وكشاورزي مورد بررسي قرار گرفت روش كار: نمونه برداري طبق استاندارد روش (2017) Standard methods for the examination of water and wastewater و دستورالعمل استاندارد ملي ايران به شماره 2347 ISIRI و 2348 ISIRI انجام پذيرفت. پارامترهايي كه در اين تحقيق مورد بررسي قرار گرفت، شامل سه دسته كلي زير بود: متغيرهاي فيزيكي (هدايت الكتريكي، كدورت، دما، pH)-متغيرهاي شيميايي (اكسيژن محلول، آمونيوم، نيترات،نيتريت، فسفات، سختي‌كل، اكسيژن‌مورد نياز بيولوژيكي، اكسيژن مورد نياز شيميايي)-متغير هاي ميكروبيولوژيكي (كلي فرم مدفوعي). دستگاه pH متر و كدورت سنج براي اندازه گيري pH و كدورت آب. دستگاه اسپكتروفتومتر DR5000 براي اندازه‌گيري نيترات، فسفات،آمونيوم و COD. دستگاه هدايت سنج براي اندازه گيري هدايت الكتريكي آب. شمارش كليفرم هاي مدفوعي با استفاده از محيط كشت اختصاصي و تعيين وضعيت كيفيت آب با استفاده از شاخص IRWQISC. يافته‌ها: يشترين ميزان شاخص IRWQISC متعلق به فصل زمستان و ايستگاه شماره 5 (65/5) بود و كمترين ميزان شاخص در فصل پاييز و ايستگاه شماره 1 (50/93) ثبت گرديد. بر اساس شاخص IRWQIsc نمونه هاي تهيه شده از ايستگاه ها در ماه هاي مختلف سال در طبقه «متوسط» و «نسبتاً خوب» قرار گرفتند و هيچ ايستگاهي در طبقه نسبتاً بد، بد يا خيلي بد قرار نگرفت. نتيجه‌گيري: مي توان نتيجه گرفت كه آب سد مهاباد براي انجام فعاليت هاي كشاورزي و ورودي تصفيه خانه هاي آب شرب در وضعيت مناسبي قرار دارد.