تحليل هيدروژئومورفولوژي حوضه ي بن رود واثرات آن در علل و پتانسيل سيل خيزي

اگر چه وقوع سیل در نگرش اولیه تابع وقایع اقلیمی به ویژه مقدار، شدت، توزیع مكانی و زمانی بارندگی است اما ویژگیهای مختلف حوزه آبخیز مانند مشخصات فیزیوگر افی مامورفومتری ، وضعیت پوشش گیاهی و كاربری اراضقنبری ، حسین (۱۳۹۱). تحلیل عددی - فیزیوگرافی حوضه آبریز خشكه «رورش ماه منظور برآورد پتانسيل سیل خیزی با تاكید بر ویژگی های ژئومورفیك. اولین همایش انجمن ایرانی ژئومورفولوژی ٬ صص ۸۹-۹۰ علیزاده ، امین (۱۳۸۹). اصول هیدرولوژی كاربردی و مشهد و مؤسسه چاپ و انتشارات آستان قدس رضوی. با توجه به بررسی های آنجام شده در حوضه مطالعاتی نتایج حاصل از بررسی های كمی و تلفیق آن با مطالعات میدانی نشان داد. در میان عوامل هیدروژئومورفولوژی، عامل شكل ومورفومتری حوضه مهمترین عامل وقوع سیلاب دربن رود می باشد كه در این میان جنس سازند حوضه به این مسئله دامن می زند و سبب تشدید شرایط می گردد. حوضه های زهكشی از نظر ظاهری دارای شكل های متنوع می باشند. شكل حوضه تاثیر فراوان روی هیدروگراف سیلابها دارد به طوری كه با مساوی بودن سایر شرایط فیزیكی، دبی حداكثر سیلاب در حوضه های گردن بیشتر از حوضه های كشیده است زیرا زمان تمركز در حوضه های گرد كوتاه تربوده و عكس العمل آنها نسبت به رگبارهای سیل زا شدیدتر از حوضه های كشیده می باشد. برای تعیین شكل حوضه و مقایسه حوضه های مختلف با یكدیگر، ضریب شكلهای مختلفی ارائه شده است كه در زیر برخی از آنها شرح داده می شود(-جداول ۱-۲-۳). روش كلی در این پژوهش مطالعه كمی - توصیفی تحلیلی با تكیه بر نرم افزارهای تحلیل مكانی است كه به جمع آوری اطلاعات مورد نیاز از دو روش مطالعه نظری ( كتابخانه ای ) و مطالعات میدانی و تكنیك های سنجش از دور انجام شده است. در این راستا در گام GIS 10 ; مرزهای حوضه در محیط نرم google earthʹs نخست با استفاده از تكنیك های سنجش از دور و تلفیق آن با نرم ترسیم گردید. سپس با بهره گیری از نقشه های توپوگرافی ۱/۵۰۰۰۰ منطقه به تهیه لایه DEMاز محدوده مطالعاتی به تهیه لایه های رقومی اطلاعاتی پرداخته شد. در گام بعدی با استفاده از نرم افزار Archidro به بررسی دقیق خصوصیات مورفومتری و هیدروژئومورفولوژی حوضه از طریق محاسبه شاخص های تعیین شكل حوضه و خصوصیات فیزیوگرافی پرداخته شد. در این راستا جهت بررسی زمین شناسی حوضه مطالعاتی از نقشه های ۱/۱۰۰۰۰۰ محدوده مطالعاتی استفاده و مورد تحلیل قرار گرفت. اما ویژگیهای مختلف حوزه آبخیز مانند مشخصات فیزیوگرافی، مورفومتری ، وضعیت پوشش گیاهی و ك ی، دخالت انسان و غیره نیز در وقوع سیل تأثیر عمده دارند. وقوع سیلی در مناطق خشك اغلب با فراوانی كم و با شدت زیاد اتفاق می افتد. محدوده شهر قمصر با توجه به قرارگیری در حاشیه كویر ایران مركزی و مجاورت با كوهستان كركس و قرارگیری در حوضه بن رود با این مسئله دست به گریبان است. هدف از این پژوهشی بررسی نقش عوامل هیدروژئومورفولوژیكی حوضه بن رود جهت تعیین مهمترین عامل موثر بر وقوع سیلاب می باشد. نتایج حاصل نشان داد. در میان عوامل هیدروژئومورفولوژی، عامل شكل و مورفومتری حوضه مهمترین عامل وقوع سیلاب در این حوضه می باشد كه در این میان جنس سازند بالا دست حوضه به این مسئله دامن می زند و سبب تشدید شرایط می گردد.