بررسي اثرات زيست محيطي فرسايش خاك در حوزه آبريز سد كرخه

حوزه آبریز كرخه با بیش از 5 میلیون هكتار وسعت، انواع بیومها و اكوسیستمهای كشور، اعم از كوهستانی، دره ای، تالابی، دریاچه ای ، رودخانه ای و انند اینها را در برگرفته است. اما در چند دهه اخیر روند رو به تخریب این نواحی ادامه حیات را برای محیطهای طبیعی ، اجتماعی و انسان ساخت پیرامون حوزه، مشكل ساخته است.فرسایش خاك به عنوان مهمترین عامل مخرب فعال در سطح حوزه بر تمامی بخشهای محیط زیست منطقه تاثیر بنیادینی نهاده است. در این مقاله كه حاصل یافته های پژوهشی برای شناخت و بررسی پیامدهای زیست محیطی فرسایش خاك در حوزه آبریز كرخه است، نخست گستره حوزه به پنج زیر حوزه، چهل و هفت دشت و 274 محدوده مطالعاتی تقسیم و سپس بر اساس پهنه بندی شیب، جهت و ارتفاع زیرحوزه ها، اطلاعات مربوط به فرسایش دامنه ها و رسوب شبكه هیدروگرافی محدود های مطالعاتی برای 270 رودخانه كوچك و بزرگ حوزه تعیین گردید. برای محاسبه میزان پتانسیل خطر فرسایش، از میان روشهای تجربی متداول ، روش PSIAC به سبب داشتن بیشترین ارتباط با شرایط زیست اقلیمی حوزه، انتخاب در مطالعات صحرایی بكار گرفته شد. پس از اتمام مطالعات فرسایش خاك، بر اساس روشی مبتنی بر تشریح مقایسه ای وضعیت فرسایش خاك و تخریب محیط زیست حوزه، نحوه ادامه این روند در آینده، نمایان گردید. در این میان كاهش تنوع گونه ای در جوامع گیاهی وجانوری، كاهش حجم منابع آب زیرزمینی افزایش وقوع سیلابهای ویرانگر ، طغیان و گسترش آفات گیاهان زراعی مانند سن گندم و تغییر بنیادی در محیطهای اقتصادی ، اجتماعی و فرهنگی ساكنان حوزه به سبب افزایش مهاجرت به مناطق دیگر، از جمله مهمترین مظاهر تخریب وابسته به فرسایش خاك حوزه در آبریز كرخه شناخته شدند. در پایان برای كنترل عوامل فرساینده و احیای توان از دست رفته منابع اكولوژیكی حوزه آبریز كرخه، پیشنهادهایی برای اجرا ارائه شده است. كلیدواژه‌ها: