بررسي نقش پوشش گياهي حاشيه رودخانه در افزايش راندمان گيرش آب باران

ارزش اقتصادي منابع سطوح سيلابي و محيط هاي رودخانه اي يكي از مواردي است كه همواره موجب دخالت هاي بشر در طبيعت به منظور بهره برداري بيشتر از طبيعت بوده است. اين دخالت ها گاه موجب بر هم خوردن تعادل موجود و ايجاد خسارت شده است. ايجاد هر نوع كاربري در محيط هاي رودخانه مزايا و معايبي را دربر خواهد داشت و هزينه هايي شامل هزينه اوليه، هزينه نگهداري ساليانه، عمر مفيد طرح و خسارت هاي احتمالي (افزايش ريسك سيل و خسارات آن، آلودگي، فرسايش، ناهنجاري هاي اكوسيستمي و اختلال در پايداري و رژيم رودخانه) مي بايست در مديريت كاربري اراضي حاشيه رودخانه ها لحاظ شود. گرچه ايجاد نوار پوشش گياهي (بافر) در كناره رودخانه و كاربرد روش هاي سازگار با محيط زيست بمنظور حفاظت رودخانه و منابع آن از تعرض بشر، هزينه هايي را در بر خواهد داشت، اما ميزان گيرش سطوح آبگير سطحي (برگاب، ساقه آب، تراوش و نفوذ آب) را توسعه داده و محيط آرام و زيبايي را براي بشر فراهم مي كند. كشور ايران با داشتن 651 رودخانه دائمي با طول بيش از 36000 كيلومتر و 1655 رودخانه فصلي با طول بيش از 54000 كيلومتر سطح قابل توجهي از عرصه منابع طبيعي را به خود اختصاص مي دهد كه با احتساب سطح بافر طرفين رودخانه ها (حداقل 15 متر از هر طرف) در يك پوشش تركيبي مناسب، راندمان گيرش و نفوذ بطور قابل ملاحظه اي افزايش يافته، فرسايش ناشي از رواناب و فرسايش كناري رودخانه كاهش يافته و ميكرواقليم و اكوسيستم منطقه بهبود مي يابد. محاسبات اوليه در خصوص تأثير نوار پوشش گياهي در سواحل رودخانه قزل اوزن سفلي به طول 20 كيلومتر و پهناي 67 متر بيانگر آنست كه حجم قابل توجهي از بارش (حدود 76000 مترمكعب در سال) مي تواند توسط گيرش درختان بلوط به محيط زمين برگردد.