رويكردي به عدالت مالياتي از منظر اسلام (با تأكيد بر سيره و سخن امام علي(ع) در نهج البلاغه)

در اسلام منابعی به عنوان منابع درآمدي براي حكومت در نظر گرفته شده، كه عبارت است از خمس، زكات، فیء و انفال كه این ها سرمایه هایی است كه پروردگار با خصوصیاتی كه در هر و « گاو، گوسفند، شتر » یك از این موارد وجود دارد نظیر این كه زكات از غلات، انعام ثلاثه و خمس از منابع درآمدي، معدن و .... و با نصاب معین كه براي تأمین امكانات « طلا و نقره » نقدین مورد نیاز دولت اسلامی وضع نموده است. و حاكم اسلامی، كشور را با استفاده از این اموالی كه در اختیار دارد اداره می كند. و اگر چنانچه از منابع فوق، هزینه دولت جهت اداره جامعه تأمین نشود می تواند مالیات هاي جدید وضع كند. چون زمامداران در شئونات مختلف حكومتی اعم از نظامی، انتظامی، فرهنگی و.... نیاز به هزینه و سرمایه دارند و این سرمایه ها در بیشتر كشورها از طریق مالیات ها به دست می آید. و ازاین جهت مالیات ها از اساسی ترین پایه هاي تثبیت حكومت ها است. و لذا برخی از متفكرین اسلامی مالیات را از احكام اولیه می دانند كه با عنوان در قرآن طرح شده ،« و انفقوا فی سبیل الله .... و لا تلقوا بایدیكم الی التهلكه » انفاق فی سبیل الله است. و نخستین مالیاتی كه به طور رسمی در اسلام وضع شده توسط امام علی (ع) بوده است، كه بر اسب ها مالیات قرار داده است. البته آنچه كه از نظر آن حضرت در اخذ مالیات مورد توجه است این كه مالیات یك منبع درآمد براي افزایش سرمایه دولتمردان نیست بلكه زمامدار در مقابل گرفتن مالیات موظف است امكاناتی به مردم ارائه دهد.