خانه هاي زمين پناه، الگويي براي طراحي شهر پايدار

از ابتداي زندگی بشر در روي كره خاكی تا به امروزه توجه به زمین و انرژيهاي زمین گرمایی بسیار مورد توجه بوده است. بهگونهاي كه در خانههاي زمینپناه، از زمین به عنوان عنصر سازنده ساختمان به شكل طبیعی خود استفاده شده است. همچنین به تجربه حاصل شده است كه طراحی خانهها در زیر زمین به بسیاري از نیازها و مشكلات مربوط به آب و هوا از جمله حفاظت در مقابل باد، كنترل حرارتی مصالح، حفاظت در مقابل شرایط غیر عادي نظیر آتشسوزي، پایداري در مقابل اثر رطوبت بر مواد و مصالح، طوفان و صداهاي شدید پاسخگو میباشد. در این مقاله سعی شده با نگاهی به تاریخچه شكلگیري سرپناه در طول تاریخ، اصول توسعه پایدار و معماري پایدار، انواع خانههاي زمینپناه و مزایا و معایب آنها معرفی گردد و با مقایسه تطبیقی اركان توسعه پایدار با الگوي خانههاي زمینپناه، این گونه از معماريِ خاكپناه به عنوان الگویی براي طراحان شهري براي ساخت شهرهاي مدرن امروزي پیشنهاد گردد. روش تحقیق در این مقاله تفسیري-تاریخی و مقایسهاي است كه در آن، با توجه به نمونههاي مورديِ خانههاي زمین پناه سنتی ساخته شده در ایران و دیگر نقاط دنیا سعی در بازشناسی الگوهاي مناسب براي دستیابی به عوامل غنی معماري پایدار در این نوع از معماري و قابلیت تعمیم آن به شهرسازي پایدار امروز شده است. نتایج حاصل از این تحقیق نشان می دهد كه خانه هاي دستكند از بهترین نمونههاي معماري پایدار در جهان هستند كه به صورت طبیعی شكل گرفته اند و عاملِ جرم حرارتی خاك موجب تاخیر زمانی در انتقال حرارت، عملكرد حرارتی مناسب و محافظت در مقابل دشمنان بوده است. بنابراین با لحاظ نمودن این معیارها، میتوان الگوي معماري خانه هاي زمین پناه را براي شهرسازي پایدار امروز پیشنهاد داد.