بررسي شناخت صفات انديشه ديني و فرهنگي در شهرهاي اسلامي (نمونه موردي شهر يزد)

شهر اسلامی نخستین بار در ربع اول قرن بیستم به یك موضوع جدّي تحقیقی تبدیل شد. پس از آن مطالعات مختلفی صورت گرفت و مقالاتی در این زمینه انتشار یافت. كه پژوهش حاضر با ماهیت توصیفی – تحلیلی و روش تحقیق كتابخانه اي به بررسی موضوع صفات شهرهاي اسلامی-ایرانی و توسعه فرهنگ در نمونه استان یزد پرداخته است. زیرا ارتباط دو طرفه اي بین صفات شهر اسلامی و توسعه فرهنگی وجود دارد. زیرا با ورود تجدد و مدرنیته شهرهاي اسلامی-ایرانی از هویت و فرهنگ خود فاصله گرفته و یا به نوعی در یك استان تفاوت زیادي در زیرساخت فرهنگی در شهرها وجود دارد. كه نتایج تحقیق در نمونه استان یزد نشان داده است: چارچو بِ حاكم بر زندگی و حیاتِ افراد سنتی در شهر اسلامی، ساختاري منطبق با قوانین شریعت است، اما انسا نِ عالِم و هنرمند و صاحب فنّی خاص با تغییر و دخالت در بعضی اشكال و عناصري باعث تغییر هویت آن گردیده است. چون طرح شهر اسلامی در محدودة سنت و توسط مردمِ دست اندركار در معمار يِ مستمرِ آن شكل گرفته است. كه در مقابل آن فضاي عمومی شهرهاي قدیم یِ اروپایی عمدتاً نمونه هاي قرون وسطایی كه داراي ساختِ پیچیده و درهمی بوده، چرا كه ناگزیر به رعایت قدرت هاي مختلف و گوناگون حاضر در شهر نظیر حكومتِ اسقفی، حكومت شهرداري، قدرت فرقه هاي مذهبی و اتحادیه هاي صنفی بوده است. كه با دخالت در شهر اسلامی ایرانی به خصوص عنصر مسكن با كاهش كارایی و از بین رفتن هویت آن گردیده است. آنچه امروزه با عنوان بحران و ناهماهنگی فرهنگی در ساختار شهرهاي اسلامی از آن یاد می شود، نتیجه اي است كه در پی گسست فرهنگی و تزریق مؤلفه هاي غیر بومی به پیكرة فرهنگیِ جوامع در دهههاي اخیر به وجود آمده است.