واكاوي جرم بغي در قوانين جزايي جمهوري اسلامي ايران

قانون مجازات اسلامی كه در بخش كلیات در تاریخ 1370، به صورت آزمایشی تصویب شده بود، در سال 1392 با اعمال تغییراتی به صورت دائم به تصویب مجلس شورای اسلامی رسید. این قانون شاهد نوآوری هایی است كه پیش بینی جرم «بغی» ، از جمله آن ها است. مفهوم بغی كه در قانون مجازات اسلامی مصوب 1370، مصداقی از جرم محاربه شمرده می شد، در قانون جدید مصوب 1392، از محاربه تفكیك شده و به عنوان یكی از جرایم موجب حد، در فصلی جداگانه، موادی را به خود اختصاص داده است. از نظر این قانون «گروهی كه در برابر اساس نظام جمهوری اسلامی ایران، قیام مسلحانه كند باغی محسوب و در صورت استفاده از سلاح، اعضای آن به مجازات اعدام محكوم می گردند». این مقاله در تلاش است تا با استفاده از روش توصیفی – تحلیلی و با گردآوری منابع از طریق روش كتابخانه ای، به این پرسش پاسخ دهد كه نوآوری قانون گذار جمهوری اسلامی ایران درباره مفهوم فقهی بغی چیست؟ فرض این مقاله بر این است كه قانون گذار در قانون جدید مجازات اسلامی مصوب 1392 به برخی از رفتارهایی مجرمانه در قانون پیشین ، شامل قیام مسلحانه در برابر حكومت اسلامی ، ریختن طرح براندازی حكومت اسلامی و تهیه اسلحه و مواد منفجره برای این منظور یا ارائه امكانات مالی موثر به طراحان، هم چنین نامزد شدن برای یكی از پست های حساس حكومیت كودتا، كه مصادیقی از جمر محاربه معرفی می شد ، عنوان جدید و مستقل «بغی» داده است. به منظور تبیین این موضوع، در ابتدا به مفهوم بغی و اهل بغی در لغت و فقه، شرایط تحقق بغی و نحوه برخورد با اهل بغی در متون فقهی پرداخته شده، سپس سیر تحول آن با توجه به دو قانون مجازات اسلامی مصوب 1370و 1392، مورد بررسی قرار گرفته است.