مذهب معتزله در ري (از ورود قاضي عبدالجبار معتزلي تا نيمه قرن ششم هجري)

شهر ري داراي تركیب فكري و مذهبی خاصی بود و برخلاف قم، شهر همسایه اش كه یك دست شیعه بود از تنوع خاصی برخوردار بود. شیعیان( امامیه، زیدیه، اسماعیلیه) و اهل سنت(حنفیه و شافعیه) و مذاهب فكري چون كرامیه، بادنجانیه، معتزله، اشاعره، ماتریدیه و... فرقه هاي فكري این شهر را در قرن چهارم هجري تشكیل می دادند. حكومت آل بویه در دوره مورد بحث با گرایشهاي شیعی، شاخه اي از حكومت خود در ناحیه جبال را با مركزیت ري ایجاد كرده بود. حمایت هاي حكام و وزراي این دولت از علماء، از جمله عالمان علوم عقلی از ویژگی هاي آنهاست. یكی از عوامل مهم ورود مذهب معتزله به ري گذشته از اهمیت یافتن این شهر از نظر علمی، حمایتهاي صاحب بن عباد از این فرقه بود. از این رو بود كه قاضی عبدالجبار معتزلی دعوت صاحب را پذیرفت و به ري شدّ رحال كرد و زمینه ساز رشد مذهب معتزله و تالیف آثاري با رویكرد معتزلی و تشكیل مجالس تدریس این مذهب در ري گردید. نویسنده این مقاله بر آن است تا به بررسی زمینه هاي ورود مذهب معتزله و روابط معتزلیان با سایر فرقه هاي فكري ساكن ري و نقش حكومت آل بویه در پیشرفت این مذهب بپردازد.