رويكرد منتقدانه به تئوري «دين و توسعه» ماكس وبر

توسعه موضوعی كلیدی بسیاری از سوی حوزه های علوم اجتماعی است. به عنوان بحثی مهم در آرای بسیاری از جامعه شناسان جایگاه ویژه ای دارد. نظریات مربوط به توسعه را می توان به دو رویكرد سخت افزاری و نرم افزاری تقسیم نمود. در دیدگاه سخت افزاری توسعه بیشترین تاكید بر متغیرهای چون سرمایه­گذاری، صادرات، توسعه بخشی خاص و ... است و در رویكرد نرم افزاری بیشترین تاكید بر متغیرهای روانشناختی همچون نیاز به پیشرفت، فرهنگ، دین می باشد. دیدگاه جامعه شناسان بیشتر از نوع نرم افزاری است و بیشترین تاكید بر شرایط و متغیرهای فرهنگی و اجتماعی توسعه است. در این میان تئوری وبر در خصوص رابطه دین و توسعه جایگاه ویژه دارد. در تحقیق حاضر كه به روش اسنادی و با تحلیل ثانویه اطلاعات موجود 30 كشور مسیحی، اسلامی، هندو و بودائی صورت گرفت، تلاش شد تا صحت فرضیه ماكس وبر در خصوص تاثیر آموزه های پروتستان بر پیشرفت مورد بررسی مجدد قرار گیرد. نتایج نشان می دهد كه اگر چه در نگاه نخست آمارهای توسعه در كشورهاي مسيحي، مسلمان، بودایی و هندو به نفع جوامع مسیحی است؛ اما شواهد مختلف نشان می دهد كه تئوری وبر نیازمند بازنگری جدی است