تحليلي بر شبكه شهري استان سيستان و بلوچستان

امروزه شهرنشینی به معیشت غالب دنیا تبدیل شده و دنیا با سرعت به سمت شهري شدن در حركت است. لكن در كشورهاي توسعه یافته و در حال توسعه این فرایند شهرنشینی اختلاف بسیاري دارد. در كشورهاي توسعه یافته این فرآیند متأثر از توسعه اقتصادي و اجتماعی بوده ولی در كشورهاي در حال توسعه علت اصلی شهرنشینی پدیده مركز پیرامون و برنامه هاي متمركز بوده است. در كشور ما كه جز ملل در حال توسعه می باشد شهرنشینی از یك پراكندگی و توزیع ناموزون جغرافیایی برخوردار است و هر یك از نواحی ایران فرایند شهرنشینی خاصی را در انطباق با بزرگ سري شهر تهران دارد. این مقاله به بررسی شبكه شهري استان سیستان و بلوچستان طی سه دورة سرشماري نفوس و مسكن می پردازد و بر این فرض اصلی استوار است كه پدیده بزرگ سري و شهرهاي مسلط در نواحی و استان هاي مختلف كشور منطبق با شبكه ملی شهري كشور یعنی تسلط شهر تهران بر سیستم شهري است. پس از تجزیه و تحلیل چند دوره 1375 و 1385 ) با استفاده از مدل هاي زیپف، مدل تعدیل شده مرتبه اندازه، شاخص نخست شهري و ، سرشماري ( 1365 ضریب جینی و همچنین سابقه شهرنشینی در استان سیستان و بلوچستان این نتیجه حاصل شد كه تسلط شهر اول در این استان در طول زمان از كل كشور بیشتر شده است. به عبارت دیگر نسبت تمركز شهري در این استان در مقایسه با 4 بوده كه در كشور /1 ، تمركز شهري در كل كشور نسبت بالاتري را نشان می دهد. این نسبت براي استان در سال 1385 3/1 است. بنابراین شبكه شهري استان سیستان و بلوچستان بزرگ سر و تمركزگرا است. در پایان براي ارائه راهبرد هاي لازم براي تعدیل گسیختگی شبكه شهري این استان مدلی بر گرفته از مدل مرتبه اندازه ارائه شد ، كه در این مدل شهرهاي دوم و سوم استان ملاك برنامه ریزي قرار می گیرند.