ملزومات ارتقاي اثربخش رويكرد توسعۀ دانش بنيان: يك ارزيابي انتقادي

امروزه فرآیند توسعه به آرایۀ دانایی محوری آراسته شده است و از همۀ كارگزاران توسعه انتظار می رود در راستای تحقق جامعۀ دانایی محور در تمامی ابعاد اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی، زیست محیطی و غیره، به صورتی پیوسته و مستمر تلاش نمایند. بی تردید پیشبرد توسعه دانایی محور نیازمند درك زمینه ها، پیش نیازها و ملزومات، سازوكارهای پیشبرنده و آسیب شناسی چالش ها و تهدیدهای مربوطه است. به تعبیر دیگر، توسعۀ دانش بنیان و تحقق جامعۀ دانایی محور، بسان فرآیندی می ماند كه نیازمند مهندسی همهجانبه، سیستمی، راهبردی، پیوسته، هدفمند، آگاهانه و آینده نگر است. در این نوشتار با رویكردی نرم افزارانه و فرهنگ مدارانه، انتقادی و آسیب شناسانه به مقولۀ توسعۀ دانایی محور و تحقق جامعۀ دانایی محور پرداخته شده است. برای این منظور در ابتدا تلاش شده است تا جامعهۀ داناییمحور و توسعۀ مبتنی بر دانایی معرفی شود و سپس در ادامه برخی از چالش های تهدیدگر تحقق جامعۀ دانایی محور كه به نوعی تبلور خردگریزی و جاهلیت مدرن در عصر دانایی محوری بوده و بسان بحرانی چندبعدی، همبسته و پیچیده به نظر می رسد، معرفی شده است. سخن كلیدی این نوشتار آن است كه توسعۀ دانایی محور فراسوی توسعۀ زیرساخت ها، ساماندهی ساختكارها و هزینه كرد اعتبارات و مواردی از این دست، نیازمند رویكردی نرم، فرهنگ مدار و اخلاق مدار توأم با تعهد و عزم همهجانبۀ همۀ اعضای جامعه، بویژه كارگزاران اجتماعی و نهادهای دانش است.