تاملي در اصول پژوهش اخلاق زيستي در زيست فناوري

امروزه دانشمندان و پژوهشگران زیست فناوري دریافته اند پژوهش و توسعه فناوري بدون رعایت ملاحظات اخلاقی، ضمن ایجاد مخاطرات جدي براي زیست بوم انسان، در تعارض با حق حیات جانداران، موجب توسعه ناپایدار و موجد نابرابري نسلی است. براین اساس از دهه گذشته تا كنون با روندي صعودي توجه به مفاهیم و رعایت اصول اخلاق زیستی مدنظرمجامع بین المللی و كشورها قرار گرفته است. اصول پژوهش اخلاق زیستی مشتمل بر چهار اصل كلی است كه عبارتند از: 1-احترام به فرد(استقلال) 2-زیان نرساندن 3- خیرخواهی 4- عدالت. اگرچه در برخی منابع به سه اصل تقلیل یافته است. اصل استقلال یك اصل اخلاقی مهم است، چراكه متضمن احترام به افراد و حریم شخصی آنها است. اصل زیان نرساندن اصلی بسیار قوي و معیاري خدشه ناپذیر در پژوهش و توسعه زیست فناوري است. اصل خیرخواهی با این عنوان كه "مهم تر از همه، كار خوب انجام بده" مطرح می شود. اصل عدالت نیز به دو مفهوم كلی انصاف یا توزیع برابر فرصتها، منافع و مسئولیتها است. عدالت به عنوان انصاف نیز دو تفسیر دارد: رفتار یكسان با مردم یا برخورداري عادلانه شخص از امكانات. این اصول مورد توافق مجامع بین المللی است كه در قالب اعلامیه ها و تفاهم نامه هاي امضاشده كشورها وجود دارند. در این مقاله تلاش شده است ضمن تبیین این اصول نگرش اسلام به آنها، بررسی و ارائه شود.