مفهوم آمايش سرزمين و سير تحولي آن در ايران

آمايش سرزمين نوعي برنامه ريزي است كه درآن تعامل بين انسان، محيط وفعاليت به عنوان عامل اساسي وتعيين كننده در تأمين اهداف توسعه، مورد كنكاش قرار مي گيرد. اين نوع برنامه ريزي با هدف استفاده ازمحيط جغرافيايي ومنابع طبيعي مختلف سرزمين صورت مي گيرد و استعداد وظر فيت هاي هرمنطقه را سنجش و آن را درسطح ملي پياده مي كند. علم جغرافيا بعنوان يك علم كاربردي كه رابطه بين انسان و محيط را مورد ارزيابي قرار مي دهد، نقش بسزايي درساماندهي برنامه هاي آمايشي سرزمين دارد. زيرا ازيك سو محيط جغرافيايي به عنوان يكي از پايه هاي اصلي برنامه ريزي درمطالعات آمايش سرزمين مطرح است و بدون شناخت صحيح از يك فضاي جغرافيايي نمي توان به مؤلفه هاي مورد نظر دست يافت، ازسوي ديگر انسان به عنوان بازيگر اصلي محيط نقش ساماندهي فعاليت ها را درفضاي جغرافيايي به عهده دارد. بنابراين نقش كاربردي علم جغرافيا در آمايش سرزمين به عنوان يك اصل اساسي مورد بررسي قرار مي گيرد. برنامه هاي آمايش سرزميني درايران درقبل وبعد ازانقلاب اسلامي زمينه مناسبي را براي برنامه ريزي هاي كلان دركشور بوجود آورده است و علم جغرافيا همواره نقشي اساسي وپايه اي درشكل گيري اين برنامه ها داشته است. دراين مقاله ضمن بيان تعاريفي ازآمايش سرزميني به تحليل برنامه هاي آماي سرزمين در گذشته ومشكلات موجود برسرراه اين طرحها اشاره داشته و سير تحولي آن را مورد بررسي قرار مي دهد.