تحليل محتوايي مجالس سبعه مولانا

بخش عمده اي از نثرهاي صوفیانه، نثرهاي تعلیمی و تبلیغی است كه شامل تذكره ها، مجالس و مكاتیب و غیر آن بوده است. از این میان بر پایی مجالس وعظ و به تعبیري مجلس گفتن از رسم هاي كهن و یكی از راه هاي فهم و تعلیم و تبلیغ اعتقادات دینی و عرفانی بویژه براي مردم عوام و متوسّط جامعه برشمرده میشده است. در این مجالس گوینده سعی دارد عالی ترین اندیشه ها را به وسیلۀ ساده ترین اشكال منطقی القاء كند. بسیاري از این واعظان و مجلس گویان از عالمان و عارفان زمانه خویش بوده اند. شخصیّت هایی مانند ابوسعید ابی الخیر، خواجه عبدالله انصاري، عبدالكریم شهرستانی، احمد غزالی، بهاء ولد، مولانا و سعدي... از واعظان و مجلس گویان چربدست زمان خویش بوده اند. مطالعه در شیوه مجلس گویی ما را در شناخت بیشتر شیوه نثر نویسی متصوفه و شیوه بیان آنان یاري میرساند. نثر مجالس داراي ویژگی هاي خاص است كه مهمّترین جنبه این گونه نثر، نزدیكی آن با نثر گفتاري و درامیختگی با نثر ادبی است. امّا از میان این مجلس گویان جلال الدّین محمّد مولوي از عالمان برجسته و واعظان خوش سخن بوده است. به گونه اي كه وعظ و بلاغت منبري از دیرباز در خانواده مولانا سنّتی تربیتی و فكري محسوب میشده است.از مجالس وعظ او نیز تنها نشانه اي كه باقی است، مجالس سبعه اوست. كلام مولانا در مجالس ساده و دور از هر گونه آرایش و پیرایشاست ولی در عین سادگی چنان به مهارت سخن پرداخته كه بیتردید باید او را در ردیف اوّل فصحاي زبان آور فارسی قرار دارد. مجالس سبعه، مجموعه اي است از هفت مجلس مولوي همان بیاناتی است كه شیخ بر منبر ایراد كرده است و داراي عباراتی بسیاري شیوا ، ساده و شیرین همراه با معانی عرفانی و تفسیر آیات قرآنی به مذاق عارفان است.