ماه و خورشيد در شعر خاقاني

«ماه» و «خورشید» از دیرباز در شعر و ادب فارسی، جایگاهی مهم و والا داشته اند و كمتر شاعر پارسی گویی است كه در بیان احساس و توصیفات شاعرانهٔ خویش، این دو شاهد آسمانی بهره نجسته باشد. در میان خیلی شاعران پارسی سرا، دمخوری خاقانی، شاعر سرشناس «صبح»، با صورتهای فلكی - و بیش از همه با ماه و خورشید - زبانزد سخن شناسان است.ذهن چالشگر و اندیشهٔ خیال پرداز او، به همراه اشرافش بر علوم زمان - از جمله نجوم - موجب و مایهٔ آفرینش استعارات، تشبیهات و تصویرهای بدیع و بكر میگردد. در این مقاله، نگارنده پس از پرداختن به پیشینهٔ اساطیری و باز گفتن برخی باورهای آیینی فرهنگی ایرانیان و نیز اشاره به پارهای اعتقادات اقوام دیگر در مورد «ماه» و «خورشید»، رد و نشان آنها را در اندیشه و شعر خاقانی جستجو كرده است. پیداست كه نگارنده در این بررسی و نیز هنگام بیان دیدگاه های شاعرانه و تصویرهای ذهنی شاعر نسبت به این دو صورت فلكی، به سروده های خود او استناد جسته و سخن خود شاعر را گواه ادعا و استنباط خویش قرار داده است.