حق شهروندي و فضاي شهري

حقوق شهروندی در قرون اخیر از مباحث پررونق و پرمناقشه ی دو حوزه ی حقوق و علوم سیاسی بوده است و شكل گیری آن هم زمان با تحولات اجتماعی برجسته ای صورت گرفته است. اگرچه در ابتدای تاریخِ شهروندیِ مدرن، شهروندی و حقوق مترتب بر آن، صرفاً در چارچوب رابطه ی فرد و دولت- ملت تعریف میشد. امروز همگام با تحولات اجتماعی گسترده از جمله سلطه ی سرمایه داری و ظهور جنبشهای اجتماعی شهری، حاشیه نشینی فضایی و اجتماعی شهرنشینان محروم و نیز پدیده ی جهانی شدن و جریان سیال جمعیت، تفسیرهای جدیدتری از شهروندی مورد توجه محافل اجتماعی، آكادمیك و در نتیجه سیاسی قرار گرفته است. این مقاله، ضمن بررسی مفهوم شهروندی و تاریخچه ی آن، مروری بر آرا و نظریات اندیشمندان در باب شهروندی دارد. سپس اقسام رویكردهای نظری در مورد شهروندی و تفاوتهای آنها بررسی میشود و بالاخره مفهوم طرح میشود كه به عنوان شكل جدیدی از حقوق شهروندی مطرح شده كه بیش از آن كه مبتنی بر « حق شهرنشینی » عضویت در اجتماع سیاسی باشد بر اشتراك در سكونت در محدوده ی جغرافیای خاص اشاره دارد. حق شهرنشینی با تأكیدی كه بر حق كاربری فضا برای ساكنان شهر دارد، شهرنشینان را تا مقام هنرمندانی كه زندگی روزمرهی آنها حیات شهری را همچون اثری هنری خلق می كند؛ ارتقا میدهد.