بررسي تفاوت جايگاه نور در خانه هاي سنتي ايران و خانه هاي معاصر

در معماری گذشته ایران بنا و نور را در نقش جسم و روح میتوان دید كه به هم وابسته اند. یكی برای حضور مادی و دیگری برای حضور معنوی. این همان اندیشه و بینشی است كه معماری گذشته ما را جاودان نموده است. چنان دو عامل با هم یكی شده اند كه نمیتوان مرزی برای آن قائل شد. تا آنجا كه اگر این دو عامل را از هم جدا نموده و فقط به كالبد نگاه شود معماری به وجود می آید كه نمیتوان هویتی برای آن قائل شد همچون معماری امروز. دانستن نقش نور طبیعی در معماری گذشته گامی است برای اتصال دادن نقش نور طبیعی به معماری امروز. در اثر تابیده شدن نور الهی به درون كالبد مادی، یعنی جایگاه نفس آدمی است كه انسان به رشد و تكامل معنوی میرسد در نتیجه برای نمایش این تمثیل در معماری اغلب بناهای مذهبی نور به عنوان عنصری بارز و مستقل از سایر عناصر و مفاهیم به كار رفته در ساختمان به كار گرفته می شود به گونه ای كه شعاع های آن به طور واضح در داخل كالبد مادی و تاریك حجم قابل مشاهده است. فضاهای عمیق و تاریك كلیساهای قرون وسطی و یا مساجد اسلامی كه با نور مزین شده اند به خوبی قادر به انتقال یك حس روحانی و معنوی می باشند.. معماری بازی هنرمندانه خیره كننده مجموعه ای از اجسام ساخته شده در زیر نور است. نور همیشه علاوه بر استفاده كاربردی دارای ارزش نمادین نیز بوده است و در بسیاری از فرهنگ ها نور یا خورشید به عنوان منبع نور، عنصری خدایی محسوب میشود و آن را ارج مینهاده اند. نور در دوره های مختلف معماری و سبك های گوناگون معماری، با هدفی خاص و تعریف شده به كار گرفته میشد. روندی كه معماری معاصر طی می كند كم كم به سمتی پیش میرود كه نور جایگاه حسی و معنوی اش را از دست می دهد. این وظیفه بر عهده ی معمار است كه از نور و سایه، روشنایی و تاریكی، روزنه های جداره بنا و ... به گونه ای استفاده كند كه مانع انجام دادن فعالیت های روزانه نشود، به علاوه احساس مطلوبی را در شخص ناظر القا كند. با در نظر گرفتن نور به عنوان مؤلفه ی اصلی فضا، تركیب جامع و كلی، همراه با فضاهای مجاور، شكل خاصی از سازمان یافتگی متمركز شده را پدید می آورد كه در آن سلسله مراتب، الگوی كلی ای به معنا میبخشد، در نظم ساختاری نور به عنوان هندسه موجود عرضه میشود و منافذ و روزنه ها را تحت اختیار خود در می آورد و نظم قاعده مندی را به فضا تحمیل میكند در حالی كه لایه های پیچیده تری از ادراك را پدید میآورد. در این تحقیق تلاش میشود كه روح بنا و همگون شدن آن با معماری گذشته را بررسی نماییم. بینش و اندیشه معماری گذشته را بیرون كشیده و آن را به معماری امروز بشناسانیم. همچنین هدف از این مقاله یافتن پاسخی برای این سؤال است كه چرا نور طبیعی معماری گذشته ما را جاودان نموده است؟ این بینش و اندیشه چیست؟ چگونه میتوان از آن در معماری امروز استفاده كرد؟