توسعه روستايي بر مبناي برنامه ريزي فضايي (بررسي موردي استان تهران)

سكونتگاههاي استان تهران، به دليل دگرگوني و تغييرات محيطي، ماهيت نظام اجتماعي -اقتصادي حاكم ازگذشته، هجوم جمعيت و گسترش شهرها، با دوگانگي فضايي و شكلگيري فضاهاي روستايي توسعه نيافته مواجه است . از سوي ديگر، سكونتگاههاي روستايي استان به لحاظ تفاوت در دسترسي ها، از سطوح توسعه يافتگي متفاوتي برخوردارند. عوامل متعددي در پيدايش، شكلگيري و گسترش فضاهاي توسعه يافته روستايي نقش داشته اند؛ اما عوامل اقتصادي و گسترش منطقه شهري تهران پيش برنده عمده اين پديده بوده است. بررسي نشان مي دهد الگوي توزيع فضايي استان حاكي از الگويي بين شعاعي و خوشهاي است و آنچه بر شكلگيري اين الگو حاكم است عمدتا ناشي از تمركز بيش از حد موجود در استان است. براي ايجاد تعادل در ساختار فضايي موجود، كه يكي از اهداف برنامه ريزي فضايي است، ضروري است عوامل توسعه دهنده و بازدارنده هريك از اين فضاها بررسي و بر اساس تحليل روابط ميان فضاهاي كلان و فضاهاي روستايي، راهبردهاي فضايي براي توسعه روستايي تعيين شود . در اين مقاله، پس از سطح بندي روستاهاي استان به لحاظ توسعه يافتگي، سناريوهايي براي ايجاد تعادل درنظام سكونتگاهي استان ارائه و سناريوي مطلوب از اين بين انتخاب شده است. الگوي شبك ه اي به دليل وجود معيارهايي همچون : هماهنگي و همكاري گسترده ميان سكونتگاهها و عدم تمركز شديد در فضاي سكونت و فعاليت و برابر ي توسعه اي شهرها، افزايش ارتباطات، تعاملات و جريانهاي گوناگون، ارتباط مستقيم سكونتگاه ها با يكديگر، پيوستگي نظام شهري و روستايي و همچنين يكپارچگي درون نظام روستايي به عنوان سناريوي مطلوب پيشنهاد و در نهايت جهت گيريهاي راهبردي براي توسعه روستايي ارائه شده است.