وابستگي به مسير در ايران

وابستگی به مسیر عنوانی است كه برای بررسی ساختار اقتصادی، سیاسی و اجتماعی كشورهای وابسته به درآمدهای حاصل از استخراج مواد معدنی به كار میرود. مفهومی كه مشكلات اقتصادی این كشورها را نه در آنچه كه بیماری هلندی میخوانند بلكه در عللی میداند كه زمینۀ بروز چنین بیماری را فراهم میآورد و از این رو بیماری هلندی تنها نتایج وابستگی به مسیر در كشورهای معدنكاو را ذیل خود جمعآوری میكند. در این پژوهش تلاش شده است تا با بررسی تاریخ اقتصاد سیاسی كشور ایران و آمار و ارقام موجود در حوزۀ اقتصادی، مشكلات ساختاری و نهادی اقتصاد ایران تحت عنوان وابستگی به مسیر مورد تحقیق قرار گیرد. همانطور كه در نتیجهگیری پایانی اشاره شده است، ضعف مفرط نهادهای فعال در حوزۀ سیاسی- اجتماعی و فرهنگی كشور در نقشآفرینی دورانی برای جهتدهی لازم به فرایند مدرنیزاسیون كشور فارغ از حضور درآمدهای نفتی، و ظهور و بروز این نهادها به موازات دستیابی به درآمدهای نفتی و حتی مرزبندی آنها به واسطۀ درآمدهای نفتی، موجب واپسگرایی اقتصاد و سیاست كشور در مسیر درآمدهای نفتی گردیده است.