بازتاب نبوت در ديوان جمال الدين عبد الرزاق اصفهاني ( با نيم نگاهي به ديوان برخي از هم عصران او )

درونمایه های هر دوره و عصر بسته به بینش و جهان بینی شاعر یا نویسنده متفاوت است. این مضامین از اندیشه، منش، خلق و خو و دیگر خصایص پیرامون آنها بویژه محیط سرچشمه میگیرد. به جرأت می توان گفت جدایی از مضامین مدحی درونمایه های مذهبی، اخلاقی و دینی، از مضامین رایج در ادبیات فارسی در قرن پنجم و ششم است. درونمایه های دینی شعر فارسی بویژه در قرنهای پنجم و ششم به چند دستهٔ كلی تقسیم میشود: نخست، اعتقاد به خدا به عنوان محوری ترین دستمایهٔ اشعار شاعران و نویسندگان، دوم، اعتقاد به پیامبری حضرت ختمی مرتبت محمد مصطفی (ص) و سوم درونمایه های جزیی تر، فراگیر و البته باورها و گرایشهای خاص مذهبی شاعر. در دیوان جمال الدین عبدالرزاق اصفهانی درونمایه های دینی بسیارند. در حقیقت بیشتر شعرای مداح این عصر به همین شیوه به بیان عقاید خویش در زمینه های متفاوت پرداخته اند. با این حال، اشعاری نیز هست كه منحصراً از باورهای قلبی شاعر، بویژه نسبت به پیامبر(ص) سرچشمه می گیرد.