معماري منظر و ادراكات حسي

بعضاً در نگاه تاریخی از حس بصری به عنوان مهمترین حواس پنجگانه بشر یاد شده است. بنابراین به موازات این اندیشه، در مطالعات فضاهای كهن نیز، حس بصری ارجح بوده است. اما با توجه به اندیشه های مدرن و تفكرات اندیشمندان متأخر، در مطالعات شناخت فضا سایر حواس نیز، كانون توجه قرار گرفته است. اگر چه نباید فراموش نمود كه با مطالعه در باغ ایرانی به عنوان نمونه ای ارزشمند از حرفه طراحی منظر، علاوه بر آن كه اثباتی بر مدعای خودكفایی وجود علم منظر در علوم طراحی كهن ایرانی است؛ طراحان ایرانی بسیار هوشمندانه فضایی خلق كردند تا با بیشینه درگیری حواس مخاطب، حسی پویایی و سر زندگی را در مخاطب فضا زنده نگه داشته و مسبب تداوم حضور وی شوند. چیزی كه در اندیشه معاصر یكی از اركان مهم زیبایی شناسی فضا به شمار می آید. حال سؤالی كه مطرح می شود؛ با قبول لزوم توجه به تمامی حواس برای خلق زیبایی در طراحی منظر، چگونه می توان اهمیت حواس را در ادراك فضا، دسته بندی كرد؟ از سوی دیگر با تقسیم بندی های جدید مطرح شده و مطرح نمودن حواس جدید، مضاف بر حواس پنجگانه، میتوان حواسی جدید را در مطالعات و طراحی محیط و منظر مطرح كرد. حواسی كه موجب خوانش بهتر فضا توسط مخاطب، یافتن معنا و درنهایت منجر به حضور و فعالیت بیشتر خواهد شد. بدین ترتیب منظر با تكیه بر ابعاد ذهنی فضا، عرصهای برای حضور و تعاملات اجتماعی به وجود خواهد آورد كه تعریفی جدید بر مفهوم پایداری خواهد بود. روش تحقیق در این مقاله به روش تحلیلی و با مطالعه اسناد كتابخانهای خواهد بود. همچنین مشاهدات و انتخاب نمونه های موردی مناسب در دستیابی به نتایج بهتر مؤثر است.