بررسي تطبيقي ميان مكاتب و الگوهاي شهرسازي از دوره اسلامي تاكنون در ايران

شهرسازی ایرانی پس از یازده قرن از تجربه در ساخت شهرها در پهنه امپراتوری عظیم خود با سپاه اسلامی مواجه شد كه در خود مفاهیم والایی از مدنیت و انسانیت را به همراه داشت. دین اسلام دارای آنچنان تأثیراتی در مبانی شهرسازی ایرانی بود كه باعث افزودن واژه اسلامی به مكتب شهرسازی ایرانی شد و از آن به بعد شهرسازی ایرانی با عنوان شهرسازی ایرانی- اسلامی شناخته شد. شهرسازی به عنوان یك علم و هنر پویا در ایران اسلامی همواره با تغییراتی مواجه بوده است. این تغییرات ناشی از تركیب جامعی از عناصر با تأثیرات متفاوت بوده است. ارتقای علمی، صنعتی، تجاری، امنیتی و زیرساختی تا اراده و نظر حاكمان هر كدام می تواند به عنوان عنصری تأثیر گذار شناخته شود. براین اساس باید گفت كه چون در طول تاریخ ایران اسلامی شرایط جامعه متفاوت بوده است به تبع آن شهرسازی نیز دوره های مختلف دارای یك روند ثابت نبوده است كه هر كدام از این دوره ها با عنوان سبك شناخته می شوند. هدف ازاین پژوهش شناسایی سبك های مختلف شهرسازی ایرانی اسلامی بوده است تا از این طریق بتواند اقدام به مقایسه سبك های مختلف بنماید. روش پژوهش، تفسیری- تاریخی و بر اساس اطلاعات كتابخانه ای و تحلیل محتوا انجام شده است. پژوهشگر تعدادی از تفاوت های موجود در این سبك ها را روشن نموده است و در نهایت با استناد به تمایزات مذكور اقدام به بررسی تطبیقی میان پنج سبك خراسانی، رازی، آذری، اصفهان و تهران نموده است.