كليدواژه :
غزليات سياسي , فرخي يزدي , آزادي خواهي , سبك ادبي , اصطلاحات انقلابي , اشارات اساطيري , سوسياليست , ادبيات مشروطيت
چكيده فارسي :
فرخی یزدی، مشهورترین شاعر یزدی و یكی از چهره های برتر ادبیات سیاسی است، كه شخصیتی عميق و چند بعدی دارد و زندگی سیاسی، اشعار، آثار قلمی و اندیشه های وی از جنبه های گوناگون قابل تحلیل و بررسی است. فرخی از شاخه ی شاعران مردمی، متعهد و خلف مشروطیت و دوره ی پهلوی اول به شمار می رود، كه از قالب های سنتی برای مفاهیم آزادی، برابری و وطن خواهی بهره می برد. هرچند، شهرت اصلی وی در غزلیات سیاسی است، رباعیات سیاسی فی البداهه اش نیز قابل توجه است. شیوه ی شاعری فرخی در بیشتر موارد در محدوده ی سبك بازگشت، یعنی: شیوه ی مرسوم شاعران تا قرن هشتم و به ویژه سعدی است، كه گاه با چاشنی ویژگی شعر دوره ی صفوی در می آمیزد. شعر فرخی از لحاظ بیانی، دو نوع اصطلاحات و تركیبات دارد: یكی، اصطلاحات و تركیبات زبانی كلاسیك؛ دوم، اصطلاحات و تركیبات جدید معنایی.البته، شخصیت واقعی او را در همین اصطلاحات و تركیبات جدید معنایی، همچون: جنگ صنفی ، انتقام كارگر ، ناخدای استبداد ، چكش كارگر و ... می بینیم كه بیانگر گرایش های تند انقلابی و سیاسی و اندیشه های سوسیالیستی وی است. هر چند شعر دوره مشروطیت به دلیل ضرورت پیام رسانی و تأثیرگذاری چندان جایی برای صور خیال و آرایه های ادبی باقی نگذاشته بود، با این حال در شعر فرخی و بعضی دیگر از شاعران برتر این دوره و همچون: بهار و عشقی به طور طبیعی و تحت تأثیر ذوق سرشار آنان آرایه های ادبی و صور خیال زیبایی به كار رفته است. به جز این ها، اصلی ترین ویژگی های شعر فرخی یزدی عبارت است از: شعر روزنامه ای و قدرت طبع وی در بدیهه سرایی، بیان اندیشه های آزادی خواهی، استبداد ستیزی، ناسیونالیستی، تجددطلبی و نوگرایی، جامعه ی اشتراكی، ادبیات كارگری، ادبیات زیر زمینی ، كاربرد اشارات اساطیری و باستان گرایی و شعر زندان، كه موارد یادشده با تجزیه و تحلیل اشعار دیوان و روزنامه های طوفان وی و با بهره جستن از پیشینه ی تحقیق بررسی شده است.