مقابله و تصحيح غزليات وحشي بافقي بر اساس نسخ خطي تازه به دست آمده

در ربع اول قرن دهم هجری مكتب تازه ای در شعر فارسی به وجود آمد كه غزل را از صورت خشك و بی روح قرن نهم بیرون آورد و حیاتی تازه بخشید و در نیمهٔ دوم همان قرن به اوج كمال رسید و تا ربع اول قرن یازدهم ادامه داشت. این مكتب تازه را كه برزخی است میان شعر دوره ی تیموری و سبك معروف به هندی «زبان وقوع» می گفتند و غرض از آن بیان كردن حالات عشق و عاشقی از روی واقع بود و به نظم آوردن آنچه كه در میان طالب و مطلوب به وقوع می پیوندد. وحشی بافقی از شاعران ارزنده و صاحب نام در مكتب وقوع و طرز واسوخت و از بزرگان عرصه غزل و مثنوی است. آنچه تا امروز از سروده های وحشی برجا مانده و به ما رسیده عبارت است از غزل ها، قصیده ها، قطعه ها، تركیب بندها، ترجبح بندها، رباعی ها، مثنوی های پراكنده و سه مثنوی «خالد برین» و «ناظر و منظور» و «فرهاد و شیرین» شور و التهاب واقعی كه در شعر وحشی است سبب شده تا مردم عادی آن را بپسندند زیرا او مانند بعضی از مدیحه سرایان و غزل سرایان، تفننی شعر نگفته است. وی شوریده حالی پریشان احوال است كه سوز و گداز دل بی قرار خویش را بیان می كند و دردمندی خود را ورای غزل هایش نشان می دهد؛ به گونه ای كه گویا هیچكدام از غزل را در نهاد او زبانه نمی كشید و در اندرون خسته اش این آتش نهانی و خدایی كوره وار نمی تابید این همه سخنان سوزناك ، آتشین جان گداز و دردناك در دیوان گرانبهای او پدید نمی آید راز سوزندگی و آتشباری سخنان وحشی جز این نیست كه آن سخنان از دلی دردمند و سینه ای آتش افروز برخاسته است. این تصحیح بر اساس نسخ جاپی و نسخه هایی خطی تازه پیدا شده به شرح زیر انجام شده است: (۱) دیوان وحشی بافقی، انستيتوی آثار خطی تاجیكستان، شمارهٔ 1577شامل: قصاید و مثنويات مدحی، مسمطات، ترجیع بندها، غزليات، قطعات و رباعیات، به خط نستعلیق (۲) دیوان وحشی بافقی، انستيتوی آثار خطی تاجیكستان، شمارهٔ 1577 شامل: قصاید، قطعات، غزليات ز رباعيات، بـه خط نستعلیق شرقی جلادار، مربوط به قرن ۱۷ میلادی (۱۱ هجری) (۳) كلیات وحشی بافقی، انستیتوی آثار خطی تاجیكستان، شمارهٔ ۹۱۶، مربوط به نیمهٔ اول قرن ۱۷ میلادی (۱۱ هجری)