حركت پرسش واژه در زبان فارسي بر مبناي نظريه ي حاكميت و مرجع گزيني

این مقاله نحوه ی عملكرد قاعده ی گشتاری حركت پرسش واژه در زبان فارسی را بر اساس نظریه ی حاكمیت و مرجع گزینی ، مبنی بر دیدگاه چامسكی بررسی و میزان تطابق اصول حاكم بر این قاعده در نظریه ی مذكور را با چگونگی اعمال آن در زبان فارسی ارزیابی می كند. دراین راستا تعداد ۱۱۰۰ جمله ی پرسشی واقعی زبان فارسی معیار معاصر به دو صورت گفتاری و نوشتاری كه از منابعی مثل ترجمه ی قرآن، روزنامه ها، اخبار موجود در سایت های اینترنتی، و گاه متون علمی گردآوری شده است، مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته، نتایج حاصل نشان داده میشود. تحلیل مقاله حاضر پر بحث پیرامون لزوم یا عدم لزوم اعمال قاعدہی حركت پرسش واڑہ، حركت نحوی ”یا غیرنحوی پرسش واژه، اجباری یا اختیاری بودن حركت پرسش واژه، انگیزه ی حركت پرسش واژه، و محل فرود پرسش واژه در زبان فارسی استوار است؛ تا با بررسی دقیق هر یك از موارد فوق میزان روایی نظریه ی حاكمیت و مرجع گزینی در رابطه با فرایند حركت پرسش واژه ارزیابی و مشخص گردد. در این حین اصول و شرایط حاكم بر این فرایند تعیین می گردد و با ارائه ی شواهد زبانی و استدلال های لازم، وقوع غیرنحوی، اختیاری، و كاربردشناختی حركت پرسش واژه در زبان فارسی اثبات خواهد شد. درباره ی محل فرود پرسش واژه این نتیجه حاصل خواهد شد كه یك جایگاه نحوی ثابت برای فرود پرسش واژه در زبان فارسی وجود ندارد، زیرا ملاحظات بافتی و كاربردشناختی از یك سو و نوع پرسش واژه از سوی دیگر این جایگاه را مشخص می كند. در نهایت با توجه به یافته های بررسی، لزوم تعدیل اصول و معیارهای موجود در نظریه ی حاكمیت و مرجع گزینی در رابطه با قاعده ی حركت پرسش واژه به دلیل پارهای تفاوتهای موجود میان برخی از این اصول و نحوه ی عملكرد قاعدهی مذكور در زبان فارسی پیشنهاد میگردد.