معماري آركي تايپي، انعكاس ذهني از كيهان

فقدان ارتباط بین حوزه های مختلف علوم انسانی از جمله روانشناسی، جامعه شناسی و معماری موجب شده است كه هركس (معمار یا شهرساز) با توجه به شناخت محدود از انسان، به ویژه شناختی كه از خود به عنوان در دسترس ترین و قابل شناخت ترین انسان دارد، به ایجاد یك مدل انسانی دست یازد و پس از تعمیم آن و بر اساس آن كه در بیشتر موارد مدل ناقص و غیرمنطبق با تمامی واقعیت است، دست به طراحی بزند؛ در نتیجه پاسخی كه به سلسله نیازهای انسان در فضا میدهد، در واقع مدل انسانی– شخصی اوست و نه نیازهای واقعی تمام انسانها و یا اكثریت مردم جامعه. با بررسی آثار معماری از هزاره های قبل تاكنون و ارتباط این آثار با حوزه روانشناسی بدین موضوع بنیادین پی خواهیم برد كه برخی از آركی تایپ های ذخیره شده در ناخودآگاه جمعی بشر نتایج تصویرسازی های انسانها از واقعیات دنیای پیرامونی و به خصوص تصویرسازی از كیهان و خلق این آركی تایپ های ذخیره شده در ناخودآگاه جمعی در قالب های مختلفی چون تصاویر نقاشی و حكاكی های غارها، فرم های بناها، الگوهای طراحی شهری، باغسازی و تزئینات بناها از هزاره های قبل تاكنون بوده است. در این مقاله سعی بر این است كه ارتباط نزدیكتری بین حوزه روانشناسی و معماری برقرار شود تا الگوها و راهكارهای عملی در طراحی برای استفاده معمارها و شهرسازها جهت خلق طرحهای ماندگارتر و مطلوبتری برای عموم مردم پیشنهاد گردد. در این راستا نقش كیهان در شكل گیری برخی از آركی تایپ ها به شكل دقیقتری مورد بررسی قرار می گیرد. در این تحقیق، به دلیل گستردگی دامنه مطالعات از اكثر روشهای تحقیقی مرسوم اعم ازمطالعات علمی كتابخانه ای، میدانی تجربی و روشهای توصیفی تحلیلی استفاده شده است. در ابتدا، تعریف مختصر و كلی از آركی تایپ ارائه می شود و سپس چگونگی شكلگیری برخی آركی تایپهای موجود در ناخودآگاه جمعی بر اساس واقعیات محیط پیرامونی چون كیهان، طبیعت و تجلی آن در قالب نمادها ، الگوها و فرمهای معماری و شهری پرداخته می شود. در این بخش برای ارجاع دهی به حضور آركی تایپ ها و نقش كیهان، مثالهایی عینی از بناها و آثار هنری از هزارههای قبل تا دوران معاصر مورد بررسی قرار می گیرند. در نهایت ویژگی های كیهانی معماری آركیتایپی كه آنرا به حوزه بی زمان و بی مكان متعلق می سازد، ارائه می گردند.