نقش تركيبي عوامل زمين شناسي ، ژئومورفولوژي و تغييرات آب و هوايي ، در كاهش كيفيت آب پشت سدها و تقليل عمر مفيد آنها ، در نواحي نيمه خشك ، مطالعه موردي : سدهاي احداث شده در حوضه قرنقوچاي ، واقع در دامنه هاي شرقي كوهستان سهند

سدسازی در حوضه های نیمه خشك به منظور تامین آب و انرژی جوامع در حال رشد وتوسعه ،با عنایت به روند تغییرات آب و هوایی، از اهمیت فوق العاد ه ای برخوردار است . درسال های اخیر،در پاسخ به افزایش نیاز به تامین آب وانرژی درچنین محدوده هایی، بر تعداد عملیات سد سازی افزوده شده است ،بدون این كه به نقش تركیبی عوامــل مختلــف تاثیرگــذار در بهره وری مناســب و درســت ســدها،بویژه نقــش عوامــل مختلــف زمــین شناســی ،ژئومورفولوژی ،هیدرولوژی،كاربری وكلیماتولوژی و ... توجه شود و اثرات منفی آنها در سـدهای احـداث شـده مد نظر قرارگیرد . در نواحی نیمه خشك،با توجه به روند تغییرات اقلیمی و وقوع خشكسالی ها،پیامدهای منفی چنین بی توجهی هایی وهمچنین عواقب ناشی ازجایگزینی نامناسب سدها ،بسیاربرجسته ترخواهد ب ود . تاكیـد بـه ایـن پیامدها وپیش بینی عواقب احتمالی،در محدوده هایی كه احداث سدهای دیگری نیز در دسـتوركار قـرار دارنـد، می تواند ازتلف شدن هزینه های سنگین بعدی جلوگیری نماید . یكی ازحوضه هایی كـه صـرفا بـه لحـاظ ارائـه بستر مناسب توپوگرافی وهیدرولوژیكی،توجه طراحان سدها را به خود مشـغول داشته، حوضـه قرنقوچـای ،واقـع در دامنه های شرقی سهند است كه سدهای متعددی در آن احداث شده و پروژه های آبی زیادی نیز در دستور كار قرار دارند . در حوضه مذكور،به لحاظ وجود سازندهای متنوع مربوط به دوران مختلف زمـین شناسـی وتكتونیـك فعال گذشته،سدهای احداث شده ،مسئله خا ص خود را دار ند . در این مقاله سعی شده است به این مسائل ،همـراه با در نظر گرفتن اثرات منفی تغییرات اقلیمی،اشاره شود و با استناد به نتایج حاصل ازبهره گیری از تكنیك GIS و نرم افزار Arc/view و روش های آماری ،سهم عوامل تهدید كننده سدهای منطقه ،تحلیل و تعیین گردد.