بحران آب و ضرورت توجه به آب مجازي در بخش كشاورزي نمونه موردي استان زنجان

چكیده آب نقش مهمی در تحقق و یا بازدارندگی پدیده توسعه دارد. با توجه به ویژگی ها و مسائل اقتصادي، اجتماعی و طبیعی حاكم، هم اكنون كشور با بحران آب روبرو است. با توجه به ویژگی هاي اقتصادي، اجتماعی، فنی و محیطی حاكم بر بخش كشاورزي، این فعالیت مهم اقتصادي قسمت عمده اي از منابع آب كشور را در جهت تولید محصولات كشاورزي به خود اختصاص داده است. در چند ساله اخیر تغییرات اقلیمی و مسائل اقتصادي و اجتماعی حاصل از آن، استان زنجان را با چالش هاي متعددي روبرو نموده است. با مرور نظام سكونت گزینی شهري و روستایی و ویژگی هاي اقتصادي حاكم بر بخش كشاورزي، آب نقش مهمی در ایجاد و یا از هم پاشیده شدن بنیان هاي حاكم بر آن ها، بر عهده دارد. كمیت و كیفیت و چگونگی برخورداري و بهره برداري از منابع آب، روند توسعه یافتگی استان زنجان را با چالش هاي متعددي روبرو نموده است. با توجه به بروز تنش هاي محیطی همچون تغییرات اقلیمی، كاهش بارش هاي جوي و كمبود شدید منابع آب و از سویی افزایش بهره برداري هاي بی رویه از منابع آب در بخش كشاورزي، تغییر در رویكردها و عملكردهاي موجود در خصوص بهره برداري از منابع آب در كشاورزي، امري ضروري و دور از اجتناب است. یكی از مهم ترین برنامه ریزي ها در جهت مدیریت و بهره برداري بهینه از منابع آب، توجه به موضوع آب مجازي و اجرایی شدن آن در روند تولید محصولات كشاورزي است. حدود 89 درصد از منابع آب استان زنجان در بخش كشاورزي مصرف می شود. در این راستا مدیریت صحیح و بهره برداري بهینه از منابع آب، به ویژه در بخش كشاورزي امري ضروري است. هدف از این مقاله بررسی وضعیت مصرف آب در بخش كشاورزي استان زنجان و نقش آب مجازي در بهره برداري بهینه از آب در بخش كشاورزي است. روش تحقیق به صورت كتابخانه اي و میدانی است. نتایج بررسی حاكی از عدم توجه به آب مجازي در جهت تولید محصولات كشاورزي استان است. این موضوع منجر به بهره برداري بی رویه از منابع آب استان زنجان است. واژه هاي كلیدي: بحران، آب مجازي، كشاورزي