بررسي فرم كالبدي كلانشهر مشهد با استفاده از مدل هاي كمي

یكی از موضوعات حیاتی قرن بیست و یكم برای برنامهریزان شهری در ارتباط با پایداری شهر، فرم كالبدی شهر )فشردگی یا پراكنش ( است. در دهه های اخیر به خاطر عدم برنامه ریزی صحیح الگوی گسترش شهری به سوی پراكندگی گرایش داشته و محدوده های شهری به چندین برابر وسعت اولیه خود رسیدهاند. مشكلات زیست محیطی و ترافیكی در شهرها و پاسخگو نبودن این الگوهای گسترش شهری به افزایش روزافزونجمعیت شهرنشین، باعث تغییر در تصمیم گیری سیاست های شهری شده است كه در این میان راهكار رشد هوشمند به دلیل مزایای آن پذیرفته شده است كه الگوی رشد شهری را در راستای رسیدن به شهرهایی پایداربه سمت فشردگی پیش میبرد. در این تحقیق با استفاده از اسناد و آمارنامه های شهری چهار بعد شكل شهر )اندازه شهر، تراكم، درجه توزیع عادلانه و درجه تجمع( بررسی شده است. مجموع ضرایب به دست آمده نشان میدهد كه فرم كلانشهر مشهد الگوی تجمع تصادفی یا چند قطبی است )تمركز كم جمعیت در هسته مركزی و پراكنش آن در سطح شهر( و مقادیر به دست آمده از مدلهای كمی بدین صورت بوده است: آنتروپی نسبی: 0.96 ، ضریب جینی: 0.23 ، ضریب موران: 0.37 ، ضریب گری: 0.75 و ضریب گری تعدیلی 0.25 . از مقایسه نتایج با مقاله رهنما و عباس زاده 1385 ، آشكار میشود كه طی این دوره پانزده ساله ) 1375 1390 ( الگوی رشد كلانشهر مشهد تغییری نكرده و با توجه به لزوم هدایت توسعه شهر به سمت پایداری بیشتر، پیشنهاد میشود در برنامه ریزی های آینده راهكارهایی در جهت فشردگی بیشتر شهر اتخاذ شود