بررسي نقش و كاربرد نور در معماري اسلامي

نور در معماری اسلامی ایران همیشه به منزله روشن كردن كامل فضای معماری به كار نمی رود؛ بلكه گاهی جنبه عرفانی و مقدس به خود گرفته و جنبه های دیگر همچون فضا رنگ، بافت و… را تحت تاثیر قرار میدهد و گاهی بر آنها تاكید میكند. ضرب آهنگ (ریتم) نوری در معماری اسلامی نقش بسزایی در تبیین تحول و توالی فضا ایفا میكند، می توان گفت نقش كاربردی توالی فضا به وسیله نور در این معماری در سه مولفه مكث، حركت و تاكید تبیین می شود كه توالی فضا به وسیله نور به عنوان یك مولفه در زمینه هنرهای اسلامی بسیار مورد توجه قرار گرفته و این توجه و اهمیت نشان از جایگاه این اصل در شاكله تفكر اسلامی است. نور علاوه بر كاركرد عادی خود در فضاهای معماری اسلامی، عملكردهای دیگری نیز داشته است كه ازجمله مهمترین آنها می توان به نقش نور در توالی بین دو جهان مادی و معنوی اشاره كرد. این عمل در سه طیف زمانی و به ترتیب در انفصال، انتقال و وصول در فضای معماری اسلامی اتفاق می افتد. نور از عوامل موثر بر ارزش فضایی است كه به عنوان غیر مادیترین عنصر محسوس طبیعت، همواره در معماری اسلامی وجود داشته است.

Light is not always considered as complete lightening factor of space in Islamic Architecture of Iran, rather it founds holly and mystic sense in some cases, influencing and emphasizing on other aspects such as space color, contexture… Light rhythm plays an important role in explaining space sequence and changes. It can be said that applied role of space sequence by light is described by three elements of pause, movement and emphasis in such kind of architecture. Space sequence is considered as one of the most important component s in Islamic arts. Such importance and attention shows the place of such principle in formation of Islamic thought. In addition to usual functions of Islamic architecture spaces, light has other functions also among which the role of light can be mentioned in sequence between material and spiritual world. This happens at three time levels of separation, transformation and reception in Islamic architecture space. Light is one of the most important factors in spatial value, which has been present in Islamic architecture as the most non-materialistic factor.