بررسي كارآيي مدل هاي PSLAC ، MPSLAC و EPM در برآورد فرسايش و رسوب مطالعه موردي : حوزه هاي آبخيز شهربابك و خاتون آباد

در میان فرآیندهای مختلف تخریب اراضی، فرسایش خاك تهدیدی جدی برای حفاظت منابع آب و خاك می باشد. در این تحقیق، میزان كارآیی سه مدل PSIAC ،MPSIAC و EPM از طریق مقایسه برآورد شده در هر مدل با مقادیر اندازه گیری شده در ایستگاه هیدرومتری و رسوب سنجی در خروجی دو حوزه آبخیز شهربابك و خاتون آباد مورد ارزیابی قرار می گیرد. این دو حوضه با مساحت 12/878 كیلومتر مربع در شمال غرب استان كرمان واقع شده است. ارتفاع حوضه بین ۱۵۳۰ تا ۳۴۴۰ متر بالاتر از سطح دریا متغیر است. به علت كاربری نامناسب اراضی و پوشش گیاهی پراكنده، فرسایش در این دو حوزه متأثر از عوامل متعددی است. با امتیازدهی عوامل در هر سه مدل با استفاده از نقشه، گزارش های مربوطه و بازدیدهای میدانی، لایه های اطلاعاتی مربوطه در محیط GIS تهیه و مقدار فرسایش و رسوب برای هر كدام برآورد گردید. مقدار رسوب و فرسایش ویژه مشاهده شده نیز از طریق آمار ایستگاه هیدرومتری و رسوب سنجی بنه یكه كه در خروجی حوزه ابخیز شهربابك قرار دارند، محاسبه گردید. نتایج نشان داد كه میزان رسوب ویژه سالیانه با مدل های EPM, MPSIAC, PSIAC به ترتیب برابر 97/530 ، 04/568 و 09/2734 متر مكعب در كیلومتر مربع در سال می باشند، در حالی كه مقدار رسوب واقعی اندازه گیری شده 48/627 مترمكعب در كیلومترمربع در سال است. میزان وزن رسوب سالیانه با مدلهای MPSIAC PSIAC و EPM به ترتیب برابر 79/686، 45/738 و 31/3554 تن در كیلومتر مربع در سال می باشند. در حالی كه وزن رسوب ویژه اندازه گیری شده 72/815 تن در كیلومتر مربع در سال است. در پایان، از طریق مقایسه مقادیر برآورد شده و اندازه گیری شده با استفاده از آماره RMSE مشخص شد كه مدل MPSIAC در مقایسه با دو مدل دیگر از دقت بیشتری برخوردار است. نتایج بیانگر این است كه كالیبره كردن مدل های تجربی از طریق اصلاح نارسایی های موجود در آنها در تطبیق با شرایط خارج از محل ابداع شان، امری اجتناب ناپذیر است.